یادداشت و مقاله

هانی از اصحاب و یاران پیامبر(ص)، از شیعیان خاص و از اصحاب حضرت امیرالمومنین(ع) است که در جنگ جمل و صفین در کنار حضرت قرار داشت و از آزمون های سختی که بسیاری از بزرگان و صحابه در آن دچار انحراف شده و در گرد و غبار فتنه از مسیر حق دور شدن، آزمون ولایت پذیری خود را با موفقیت پشت سر گذاشت. بیشترین گزارش های تاریخی درباره هانی بن عروه، از زمان ورود مسلم بن عقیل نماینده امام حسین(ع) به کوفه است. هانی گویا در ابتدا تمایل نداشت که مسلم در خانه وی باشد چرا که با وضعیت پیش آمده در کوفه، نیازمند حمایت همه جانبه از مسلم بود. اما آن هنگام که به خانه او آمد به حمایت تمام عیار از مسلم پرداخت.

سهل بدنبال کشته شدن عثمان، به همراه گروهی از انصار با حضرت علی(ع) بیعت کرد و در جنگ صفین نیزحضور داشته است. منابع تاریخی از سال (41ه.ق تا 61ه.ق)اخبار خاصی از سهل بخصوص درباره رویکرد وی به قیام امام حسین(ع) گزارش نکرده ­اند، جز یک خبر و آن هم در احتجاج امام حسین(ع) با سپاه عمرسعد در کربلا بود که در آن احتجاج امام از کسانی چون سهل نام می برد. سهل سابقه درخشانی در دوره پیامبر(ص) و امیر المومنین(ع) دارد، حال چرا در حادثه ای به این مهمی خبری از سهل نیست خود جای سوال دارد؟ این در حالی است که سهل سیره و منش پیامبر(ص) را با امام حسن و امام حسین (ع) دیده بود و می دانست حسین(ع) چه جایگاهی در نزد پیامبر(ص) دارد.

سخن اصلی آن است که اساسا غفلت از امام، مسیر را برای ورود جریان‌های باطل هموار می‌کند. این همان دغدغه‌ای بود که جان مطهر رسول اکرم اسلام را در سال‌های پایانی عمر مبارکشان، در خود گرفته بود و در انتها نیز با حمایت و حضور مستقیم وحی، پرده از بیم و نگرانی‌های دل الهی او برداشته شد. ماجرای غدیر خم تنها یک ضیافت آسمانی برای بیان عالی‌ترین موهبت الهی نبود، سخنان رسول اکرم در روز هجدهم ماه ذی‌حجه سال دهم، یک دوره‌ی عالی جریان‌شناسی و روشنگری در رابطه با فتنه‌هایی بود که می‌توانستند در لباس دین، روح غدیر را بیازارند و سر صاحب غدیر را از سینه‌ی رسول خدا بردارند و بر سرنیزه‌ها بنشانند.

براساس دیدگاهی که امام خامنه‌ای در زمینه‌ی مبانی انسان‌شناسی انقلاب می‌پرورانند، ازآنجاکه انقلاب درونی آغاز نقطه‌ی انقلاب است، موتور محرکه‌ی انقلاب نیز مردم هستند. مردم در اینجا وجه اجتماعی همان انسانِ انقلاب‌یافته از درون یا انسان انقلابی است؛ هنگامی که انقلاب درونی فراگیر شود و انقلاب از وجودهای انقلاب‌یافته به آحاد جامعه سرریز شود. قرار نیست آرمان‌های انقلاب به‌یکباره محقق شود و مسیری تدریجی و تاریخی در پیش است. مسئله‌ی دیگر جهت‌گیری کلی نظریه‌های انقلاب است. نظریه‌های انقلاب اغلب یا در موضع جلوگیری از وقوع انقلاب هستند یا آن را به‌مثابه‌ی عارضه‌ی اجتناب‌ناپذیر تعارض طبقاتی، تلقی و تجویز می‌کنند. انگاره‌ای که رهبر معظمانقلاب در تشریح انقلاب اسلامی به آن می‌پردازند، براساس نگاه مثبت به انقلاب است. این انگاره انقلاب را تلاش برای تکامل می‌داند و در پی بازتولید آن است.

عزره بن قیس از جمله کسانی است که در بزنگاه های سخت زندگی آزمون موفقی پشت سر نگذاشت. از اینرو وی نمونه خوبی برای سنجش کسانی است که گفتارشان با کردارشان نمی خواند. منابع تاریخی از نقش عزره بن قیس در دوران خلافت خلفای راشدین و امیرالمومنین(ع)، اخباری چندانی ارائه نکرده اند. با این حال در دوران امویان و بخصوص ماجرای حجر بن عدی، بار دیگر ردپای عزره بن قیس در تاریخ دیده می شود. در این ماجرا عزره بن قیس جزء کسانی بود که شهادت دروغ بر ضد حُجْر‌بن‌عُدی داد.