ایران، رتبه دوم جهان در رشد توسعه انسانی

سازمان ملل با اشاره‌به کاهش حدود 44درصدی فاصله ایران با حداکثر نمره شاخص توسعه انسانی طی سال‌های 1990 تا 2012 اعلام کرد ایران از این‌نظر پس از کره‌جنوبی رتبه دوم جهان را به خود اختصاص داده است.
جدیدترین گزارش توسعه انسانی سازمان ملل با عنوان «گزارش توسعه انسانی 2013: خیزش جنوب رسماً با حضور رئیس جمهور مکزیک و مقامات محلی و بین المللی در مکزیکوسیتی منتشر شد.

سلسله گزارش‌های توسعه انسانی که از سوی برنامه توسعه سازمان ملل تهیه می‌شود معمولاً هر سال یا دو سال یک بار منتشر می‌شود و طی آن آمار و ارقام مربوط به شاخص‌های توسعه سیاسی،‌ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی و آموزشی برای هر کشور ارائه می‌شود. گزارش قبلی توسعه انسانی 2 سال قبل منتشر شده بود.

در هر گزارش روی یک موضوع تمرکز ویژه‌ای می‌شود و یکی از تحولات جهانی مورد توجه قرار می‌گیرد. در گزارش امسال خیزش کشورهای جنوب و به‌اصطلاح کشورهای درحال توسعه مورد توجه قرار گرفته است.

در این گزارش آمده است: «پدیده خیزش جنوب در حال تغییر چهره جهان در قرن 21 است و در حالی که کشورهای در حال توسعه به رشد اقتصادی خود ادامه می‌دهند صدها میلیون نفر از فقر رهایی می‌یابند و میلیاردها نفر به طبقه متوسط می‌پیوندد».

این گزارش افزوده است: «خیزش جنوب از نظر سرعت و دامنه پیش‌بینی نشده بوده است و هیچ‌گاه در تاریخ شرایط زندگی مردم به این گستردگی و سرعت تغییر نکرده است».

برنامه توسعه سازمان ملل در بخش دیگری از گزارش خود به رشد قابل توجه شاخص‌های توسعه انسانی در ایران اشاره و اعلام کرده ایران مقام دوم جهان از نظر کاهش فاصله با حداکثر نمره توسعه انسانی طی سالهای 1990 تا 2012 را داشته است.

نمره ایران در سال 1990 از نظر شاخص توسعه انسانی 0.54 بوده است که این رقم در سال 2012 به 0.742 رسیده است. فاصله نمره ایران در شاخص توسعه انسانی با حداکثر نمره توسعه انسانی طی این مدت کاهش 43.9 درصدی داشته است که بالاترین کاهش پس از کره جنوبی در جهان است. این رقم برای کره جنوبی 63.6 درصد اعلام شده است. نمره این کشور نیز در شاخص توسعه انسانی از 0.749 در سال 1990 به 0.909 در سال 2012 افزایش یافته است.

چین نیز از نظر سرعت کاهش فاصله با حداکثر نمره توسعه انسانی در جایگاه سوم قرار داشته است.

کشورهای شیلی، عربستان،‌ آرژانتین،‌ مالزی،‌ تونس، ترکیه و قطر در رتبه‌های چهارم تا دهم قرار داشته‌اند.

ایران با صعود 12پله‌ای توسعه‌یافته‌تر از 118 کشور جهان شد

گزارش توسعه انسانی2013 سازمان ملل که بر پایه سال 2012 تهیه شده است نشان می‌دهد نمره ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در این سال نسبت به 2 سال قبل از آن افزایش داشته و به 0.742 واحد رسیده است.

شاخص توسعه انسانی ارقامی از صفر تا 1 را دربر می‌گیرد که هرچه این رقم برای یک کشور بیشتر باشد دلالت بر توسعه‌یافتگی بیشتر آن کشور در حوزه انسانی دارد.

بر اساس این گزارش ایران در رتبه‌بندی جهانی رتبه 76 را به‌دست آورده است که نسبت به گزارش 2 سال قبل که بر پایه اطلاعات سال 2010 قرار داشته با صعود 12پله‌ای مواجه شده است. ایران در گزارش توسعه انسانی 2 سال قبل رتبه 88 جهان از نظر توسعه انسانی را به‌دست آورده بود.

نمره ایران در شاخص توسعه انسانی سال 2010 بالغ بر 0.707 و رتبه ایران 88 اعلام شده بود که البته در گزارش سال جاری این آمار مورد ارزیابی مجدد قرار گرفته و نمره ایران برای سال 2010 برابر با 0.74 اعلام شده است.

این گزارش همچنین نمره ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در سال 2011 را نیز 0.742 اعلام کرده و از نزول 2پله‌ای رتبه ایران در سال 2012 نسبت به این سال با وجود عدم‌تغییر نمره ایران خبر داده است.

سازمان ملل ایران را میان کشورهای دارای توسعه انسانی بالا به‌حساب آورده است. در گزارش این سازمان کشورهای جهان از نظر میزان توسعه انسانی به چهار گروه تقسیم‌بندی شده‌اند که عبارتند از کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا، کشورهای دارای توسعه انسانی بالا،‌ کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط و کشورهای دارای توسعه انسانی پایین.

بر اساس این گزارش توسعه انسانی ایران از 118 کشور جهان بیشتر است. برخی از این کشورها عبارتند از: اوکراین با رتبه 78، جمهوری آذربایجان با رتبه 82، برزیل با رتبه 85، عمان با رتبه 84، ترکیه با رتبه 90، الجزایر با رتبه 93، اردن با رتبه 100، چین با رتبه 101، مصر با رتبه 112، اندونزی با رتبه 121، هند با رتبه 136 و پاکستان با رتبه 146.

برخی کشورها که رتبه بیشتری از ایران دارند نیز عبارتند از: لبنان با رتبه 72، لیبی با رتبه 64، عربستان با رتبه 57، روسیه با رتبه 55، کویت با رتبه 54، امارات با رتبه 41، قطر با رتبه 36، ایتالیا با رتبه 25، و اسپانیا با رتبه 23.

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل نروژ را به‌عنوان توسعه‌یافته‌ترین کشور جهان در حوزه انسانی معرفی کرده است. نمره این کشور در شاخص توسعه انسانی 0.955 اعلام شده است. استرالیا با نمره 0.938 و آمریکا با نمره 0.937 به‌ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.

کشورهای هلند، آلمان،‌ نیوزیلند، ایرلند، سوئد،‌ سوئیس، ژاپن، کانادا، کره‌جنوبی، هنگ‌کنگ، ایسلند و دانمارک نیز به‌ترتیب رتبه‌های 4 تا 15 را از این نظر به خود اختصاص داده‌اند.

نابرابری درآمدی در ایران کمتر از آمریکا، روسیه و ترکیه

جدیدترین گزارش توسعه انسانی سازمان ملل ضریب جینی 135 کشور جهان از جمله ایران را اعلام کرده است. ضریب جینی ارقامی بین 0 تا 100 را در برمی‌گیرد که هرچه این رقم بیشتر باشد دلالت بر شکاف و نابرابری درآمدی بیشتر در یک کشور است.

سازمان ملل در گزارش جدید خود متوسط ضریب جینی ایران بین سال های 2000 تا 2010 را 38.3 اعلام کرده است که این رقم نسبت به گزارش قبلی این سازمان که در سال 2011 منتشر شد تغییری نداشته است.

در عین حال ایران میان 135 کشوری که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند از نظر میزان ضریب جینی در رتبه 64 قرار گرفته است که بدین ترتیب شکاف درآمدی در ایران کمتر از 71 کشور مورد بررسی در این کشور بوده است. البته رتبه ایران از این نظر نسبت به گزارش سال 2011 بالغ بر 10 پله نزول داشته است. ایران از نظر ضریب جینی در آن سال رتبه 54 جهان را به خود اختصاص داده بود.
در میان کشورهای جهان سوئد کمترین نابرابری درآمدی را دارد و نمره این کشور در ضریب جینی 25 اعلام شده است. نروژ با نمره 25.8 در جایگاه دوم و اسلواکی با نمره 26 در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.

بر اساس این گزارش برخی از کشورهای صنعتی و توسعه یافته شکاف درآمدی بیشتری نسبت به ایران دارند که از جمله آنها آمریکا است. ضریب جینی آمریکا 40.8 اعلام شده است که نشان می‌دهد نابرابری درآمدی در این کشور بسیار بیشتر از ایران است.

برخی دیگر از کشورها که شکاف درآمدی بیشتری نسبت به ایران دارند عبارتند از: قطر با نمره 41.1، شیلی با نمره 52.1، آرژانتین با نمره 44.5، روسیه با نمره 40.1، مالزی با نمره 46.2، برزیل با نمره 54.7، ترکیه با نمره 39، چین با نمره 42.5، مراکش با نمره 40.9 و پاکستان با نمره 58.6.

جزایر کومور با نمره 64.3 بالاترین نابرابری درآمدی را میان کشورهای مورد بررسی داشته است.

نابرابری زن و مرد در ایران کمتر از 87 کشور جهان شد

سازمان ملل در گزارش توسعه انسانی خود اعلام کرد ایران در میان 194 کشور جهان رتبه 107 از نظر شاخص نابرابری جنسیتی را کسب کرده و بالاتر از 87 کشور جای گرفته است. نمره ایران در شاخص نابرابری جنسیتی 0.496 اعلام شده است.
شاخص نابرابری جنسیتی ارقامی از 0 تا 1 را در برمی‌گیرد که هرچه این رقم بیشتر باشد دلالت بر نابرابری بیشتر میان مرد و زن در یک کشور دارد.
ایران در میان 194 کشور جهان رتبه 107 از نظر شاخص نابرابری جنسیتی را کسب کرده و بالاتر از 87 کشور جای گرفته است.

برخی کشورها که در آنها نسبت به ایران نابرابری بیشتری بین زن و مرد وجود دارد عبارتند از: قطر با رتبه 117، عربستان با رتبه 145، مصر با رتبه 126، سوریه با رتبه 118، عراق با رتبه 120، هند با رتبه 132، پاکستان با رتبه 123، و سنگال با رتبه 115.
رتبه نخست جهان از نظر شاخص نابرابری جنسیتی را هلند با نمره 0.045 کسب کرده است و سوئد با نمره 0.055 در جایگاه دوم و سوئیس و دانمارک با نمره 0.057 با هم در رتبه سوم جای گرفته‌اند.
رتبه برخی دیگر از کشورها در این شاخص عبارت است از: نروژ 5، آلمان و فنلاند 6، ژاپن 21، اتریش 14، بلژیک 12، فرانسه 9،‌ اسپانیا 15، ایتالیا 11، یونان 23، پرتغال 16، لبنان 78، مکزیک 72، اوکراین 57 و ترکیه 68.

آمریکا نیز با کسب نمره 0.256 رتبه بهتر از 42 به‌دست نیاورده است.
نکته جالب در این گزارش آن است که کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس که زنان در آنها از حقوق اجتماعی چندانی برخوردار نیستند عمدتاً در رتبه‌های بالای این رده‌بندی و بالاتر از ایران قرار گرفته‌اند. امارات رتبه 40 را از این نظر به خود اختصاص داده است. رتبه کویت 47، رتبه بحرین 45، رتبه عمان 59، و رتبه اردن 99 اعلام شده است.
در عین حال عربستان سعودی که زنان در آن حتی حق رانندگی ندارند رتبه 145 را از نظر نابرابری جنسیتی کسب کرده است. نمره عربستان در شاخص مذکور 0.682 اعلام شده است. قطر نیز رتبه‌ای بهتر از 117 را به‌دست نیاورده است.
بر اساس این گزارش نابرابری جنسیتی در ایران نسبت به گزارش پیشین سازمان ملل که در سال 2011 منتشر شده بیشتر شده است. ایران در گزارش سال 2011 سازمان ملل نمره 0.485 را در شاخص نابرابری جنسیتی به‌دست آورده بود که این رقم در گزارش امسال به 0.496 افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش نرخ مرگ و میر مادران در ایران طی سال 2010 بالغ بر 21 نفر در هر 100 هزار تولد، نرخ باروری بزرگ‌سالان در سال 2012 بالغ بر 25 تولد به‌ازای هر 1000 زن بین 15 تا 19 سال، و سهم زنان از صندلی‌های پارلمان در سال 2012 بالغ بر 3.1 درصد اعلام شده است.

همچنین بر اساس آمار سال 2010، 62.1 درصد از زنان 25 سال به بالا حداقل دارای تحصیلات متوسطه بوده‌اند و این رقم برای مردان 69.1 درصد است. نرخ مشارکت زنان در نیروی کار نیز 16.4 درصد و این رقم برای مردان 72.5 درصد اعلام شده است.

کاهش رشد جمعیت ایران به نصف کشورهای عربی طی 2010 تا 2015

سازمان ملل با پیش‌بینی رشد 1درصدی برای جمعیت ایران و رشد 2درصدی برای کشورهای عربی طی سالهای 2010 تا 2015 اعلام کرد جمعیت ایران تا سال 2030 به 84.4 میلیون نفر خواهد رسید.
سازمان ملل در گزارش توسعه انسانی 2013 پیش‌بینی کرد جمعیت ایران تا سال 2030 فقط 8.8 میلیون نفر افزایش یابد که نشان دهنده افت نگران کننده رشد جمعیت در ایران است.

کارشناسان هشدار داده‌اند در صورت ادامه روند کنونی، باید منتظر منفی شدن رشد جمعیت ایران بود. بحرانی که اکنون برخی کشورهای توسعه یافته از جمله ژاپن گرفتار آن هستند.

بر اساس این گزارش جمعیت ایران در سال 2012 بالغ بر 75.6 میلیون نفر بوده و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 2030 به 84.4 میلیون نفر برسد. ایران در سال 2012 به‌عنوان هفدهمین کشور پرجمعیت جهان شناخته شده است و بر اساس پیش‌بینی سازمان ملل در سال 2030 نیز همین رتبه را حفظ خواهد کرد.

این گزارش متوسط رشد جمعیت ایران در سال های 2000 تا 2005 را 1.3 درصد اعلام کرد و پیش‌بینی کرده است متوسط رشد جمعیت ایران در فاصله سالهای 2010 تا 2015 به 1 درصد کاهش یابد.

بر اساس این گزارش در سال 2000 نرخ باروری به‌ازای هر زن 2.2 تولید بوده است اما این رقم در سال 2012 به 1.6 درصد کاهش یافته است.

جمعیت شهری نیز که در سال 2000 بالغ بر 64 درصد کل جمعیت ایران بوده است در سال 2012 به 69.2 درصد افزایش یافته است.

بر اساس پیش‌بینی سازمان ملل جمعیت جهان که در سال 2012 به 7 میلیارد و 52 میلیون نفر رسیده است در سال 2030 به 8 میلیارد و 321 میلیون نفر خواهد رسید.

جمعیت آمریکا از رقم کنونی 315 میلیون نفر به 361 میلیون نفر تا سال 2030 خواهد رسید و جمعیت آلمان از 82 میلیون نفر به 79.5 میلیون نفر و جمعیت ژاپن از 126.4 میلیون نفر به 120.2 میلیون نفر کاهش خواهد یافت.

این گزارش کل جمعیت کشورهای عربی جهان در سال 2012 را 357.3 میلیون نفر اعلام کرد و پیش‌بینی کرده است این رقم در سال 2030 به 480.8 میلیون نفر افزایش یابد. رشد جمعیت کشورهای عربی در سالهای 2000 تا 2005 بالغ بر 2.2 درصد اعلام و پیش‌بینی شده است این رقم در سالهای 2010 تا 2015 به 2 درصد برسد.