خیانتی به اسم ترفند عرضه و تقاضا

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ این‌که قیمت بازار را میزان عرضه و تقاضای در بازار مشخص می‌کند، از شاخصه های طبیعی بازار است؛ این تعیین قیمت توسط فرایند عرضه و تقاضا به دو صورت شکل می‌گیرد، که یک صورت در شریعت پذیرفته شده و در صورت دوم مورد نهی است.

مورد اول آن‌که به صورت طبیعی چیزی در بازار به علل مختلف کم یاب می‌شود و مسلم است هر چیز که کمیاب شود لاجرم قیمت آن بالا میرود؛ مثلا گاه به دلیل بلایای زمینی و آسمانی کشت و زراعت در منطقه ای از بین می‌رود و این مسئله باعث بالا رفتن تقاضا در مقابل پائین بودن عرضه و در نتیجه بالا رفتن قیمت خواهد شد.

این مورد طبیعت بازار است و اسلام با این طبیعیات مخالفتی ندارد؛ اما مورد دومی که مورد مخالفت شریعت است کم کردن عمدی عرضه برای اخلال در بازار مسلمین و بالا بردن قیمت می‌باشد؛ که متاسفانه امروزه در علم اقتصاد و منش برخی بازاریان به عنوان یک ترفند اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مورد اسلام تمام قامت در مقابل این منش ایستاده است و آن را از مصادیق اخلال در بازار مسلمین برشمرده است و برای آن احکام سنگینی وضع نموده است . استفاده کنندگان از این ترفند در واقع زالو صفتانی هستند که به خاطر قدرت اقتصادی و استفاده از رانت‌های اطلاعاتی توان هرگونه تغییری را در بازار دارند.

این افراد برای رسیدن به مقصود خود از ابزار مختلفی استفاده می کنند که بر رسی آن ابزار غیر انسانی بودن عمل آنها را به اثبات میرساند.

احتکار :

یکی از این ابزار احتکار است؛ احتکار یعنی جمع نمودن کالا از سطح بازار و مخفی کردن آن در انبارها با هدف گران تر شدن کالا؛ امیر المؤمنین(علیه السلام) در فرمان زمامدارى مصر به مالک اشترچنین می‌نویسد: بدان که بسیارى از آنان – تجّار و صاحبان صنعت – در داد و ستد بیش از اندازه سخت‌گیرند و بخل ورزى ناپسندى دارند و به منظور سود بیشتر کالا را احتکار مى‏کنند و به دلخواه نرخ گران مى‏بندند و این کار براى توده مردم زیان‌بار و براى حکم‌رانان عیب و ننگ است . بنابراین ، از احتکار جلوگیرى کن ؛ زیرا که رسول خدا (صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله) از آن منع فرموده است .(نهج البلاغة نامه۵۳)

انسان محتکر احتیاجات مردم را مورد هدف قرار می‌دهد و از طرفی بدبینی نسبت به حکومت‌ها ایجاد می‌کند، چرا که مردم حاکمان را مسئول تنظیم بازار دانسته و کمبود مایحتاج را در جامعه از بی عرضگی می‌دانند. لذا در احکام فقهی این اختیار به حاکمان داده شده است تا در صورت مشاهده احتکار درب انبار محتکران را گشوده و کالای آنان را به قیمتی منصفانه حراج کنند.

احتکار در لسان اهل بیت از جمله خیانت‌ها شمرده شده است و محتکر را از ابلهان جامعه خوانده اند رسول خدا(صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله) فرمودند: "جز خیانتکاران احتکار نمى‏کنند.”(کنز العمّال حدیث شماره ۹۷۳۸) و در حدیثی دیگر امیر المؤمنین (علیه‏ السلام) فرمودند: "به رنج افکندن خود براى احتکار از خصلتهاى ابلهان است.”(غرر الحکم حدیث شماره ۹۳۴۹)

متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد بودیم که در مواردی همچون خودرو، خشکبار برنج و مواردی دیگر احتکار باعث بالا رفتن قیمت ها و بروز مشکلات زیادی در روند اقتصاد خانواده ها شده است.

از بین بردن بخشی از کالاها:

یکی دیگر از کارهایی که از احتکار به مراتب غیر انسانی تر است از بین بردن بخشی از محصولات برای کم شدن آن و بالا رفتن قیمت بازار میگردد امروزه در دنیا با وجود بیش از یک میلیارد گرسنه در اقصی نقاط دنیا بخشی از محصولات با این هدف نابود می‌گردد. متاسفانه این عمل قبیح در برهه ای از زمان در کشور ما نیز مرسوم شده بود که البته با نظارت دستگاه های نظارتی جلوی آن گرفته شد .

همانگونه که مشاهده میکنید کنترل بازار با کنترل عمدی عرضه و تقاضا عملی نه تنها غیر شرعی که غیر انسانیست و باعث رنج و تعب توده های مردم خواهد شد .بازار رکن معیشتی یک جامعه است و اگر وجودش از لوث اینگونه موارد پاک نشود تبعات سنگینی به دنبال خواهد داشت که کمترین آن همان‌گونه که بیان شد بد بینی به حکومت ها و نارضایت مدنیست.
قدس آنلاین- عبد الصالح شمس اللهی