حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان روز گذشته در جمع مردم زنجان اظهاراتی در مورد «درس‌های عاشورا» و «پذیرش توبه حر از سوی امام حسین علیه السلام» نمود که این سخنان با واکنش های زیادی روبرو شد./باید بررسی نمود و دید چه وجوه اشتراکی بین «حر» و «سران فتنه» وجود دارد که دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان حاضر شده با این قیاس زمینه را برای بخشش آنها فراهم نماید.

========================================

امام خامنه ای در مقاطع مختلف و به ویژه در برهه های حساس، یکی از وظایف خواص و نخبگان جامعه را «تبیین» و بیان حقیقت عنوان نموده و ضمن گره گشایی «تبیین» در  حوادثِ فتنه‌‌‌‌‌‌‌گون ، آنرا به عنوان یک معیار و همسان کار انبیاء در قالب دو گام مهم «فهم حقیقت» و سپس «بیان و تبلیغ حقیقت» توصیه می نمایند.

امام خامنه ای: «یکی از کارهای مهم نخبگان و خواص، تبیین است؛(5/5/1388) مهمترین وظیفه هم، تبلیغ و تبیین است؛ «الّذین یبلّغون رسالات اللَّه و یخشونه و لا یخشون احدا الّا اللَّه»؛ این یک معیار است؛ حقیقتی را که درک میکنید، آن را تبیین کنید. کسی انتظار ندارد برخلاف آنچه که میفهمید حرف بزنید. نه، آنچه را که میفهمید، بگوئید. البته برای اینکه آنچه میفهمید درست و صواب باشد، باید تلاش و مجاهدت کنید؛ چون در حوادثِ فتنه‌‌‌‌‌‌‌گون، شناخت عرصه دشوار است، شناخت اطراف قصه دشوار است، شناخت مهاجم و مدافع دشوار است، شناخت ظالم و مظلوم دشوار است، شناخت دشمن و دوست دشوار است؛ پس باید حقیقت را فهمید؛ بعد هم باید همان حقیقت را تبلیغ کرد؛ بایستی گره‌‌‌‌‌‌‌گشائی کرد؛ بایستی حقیقت را باز کرد، بایستی گره‌‌‌‌‌‌‌های ذهنی را باز کرد. و این تبیین لازم دارد، یعنی همان کار انبیاء؛ فصاحت و بلاغتی هم که گفته‌‌‌‌‌‌‌اند در بیان لازم است، بلاغتش به این معناست. اگر چه که بلاغت را در کتب فنی به معنای مطابقه‌‌‌‌‌‌‌ی با مقتضای حال معنا میکنند، اما آن یک معنای خاصی از بلاغت است؛ معنای اوّلی و صریح بلاغت این نیست؛ بلاغت یعنی رساندن، بلاغ یعنی رساندن؛بلیغ یعنی رسا؛ رسا بگوئید، روشن بگوئید، مبیَّن بگوئید؛ اما آنچه را که میفهمید بگوئید؛ هیچ انتظار نیست - حق هم نیست که انتظار باشد - کسی بر خلاف فهمیده‌‌‌‌‌‌‌ی خودش حرف بزند. سعی هم بکنید که آنچه که فهمیدید درست باشد.( امام خامنه ای - 14/6/1388)

در همین راستا «پایگاه خبری تحلیلی رئیس جمهور ما» قصد دارد در قالب پرونده موضوعی «نکته خوانی» به تبیین مفاهیم و حقایق موجود در فضای سیاسی کشور پرداخته و به میزان وُسع درک از حقایق سیاسی به وظیفه خویش در حوزه «تبیین»عمل نماید.

========================================

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ روحانی در نهمین سفر استانی خود و در اجتماع مردم زنجان گفت: «ما تابع همان حسینی(ع) هستیم که توبه حر را هم قبول کرد... من در جامعه کسی را نمی‌شناسم که گناهی بالاتر از گناه حر مرتکب شده باشد و (هیچ) عظیم‌الشأنی را در تاریخ بعد از پیامبر(ص) و امام علی(ع) جز اباعبدالله‌الحسین(ع) نمی‌شناسم که در برابر سری که حر برایش خم کرد، گذشت کرده و او را در آغوش کشیده باشد.»

در اینکه اظهارات رئیس جمهور در نقل قول از یک واقعه تاریخی و بازتاب روحیه بخشش و بزرگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) صادق بوده اند شکی نیست اما وجه اشتراک بیان این سخنان از سوی روحانی در موقعیت زمانی فعلی سوالی است که البته یافتن پاسخ آن نیز چندان سخت نیست و تنها کافی است نگاهی گذرا بر اتفاقات چند ماه گذشته فضای سیاسی کشور داشته باشیم: نامه تهدید آمیز علی مطهری به روحانی و درخواست برای رفع حصر سران فتنه، آغاز فعالیت اصلاح طلبان برای انتخابت آتی مجلس و حتی ریاست جمهوری با محوریت سران فتنه، تحت فشار قرار گرفتن روحانی از سوی اپوزسیون و رسانه های بیگانه و معاند برای رفع حصر سران فتنه و اینکه نباید فراموش کنیم رسانه های موسوم به جنبش سبز با این امید در حمایت از حسن روحانی (در روزهای انتخاباتی ریاست جمهوری یازدهم) قد علم کردند که او رفع حصر موسوی و کروبی را در دستور کار خود قرار دهد.

حال که وجه اشتراک سخنان روحانی با سران فتنه عیان گردید باید بررسی نمود و دید چه وجوه اشتراکی بین «حر» و «سران فتنه» وجود دارد که دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان حاضر شده با این قیاس زمینه را برای بخشش آنها فراهم نماید.

* حر هیچ‌گاه به جنگ با امام حسین (ع) برنخواست

یکی از نکاتی که در مورد حر بن یزید ریاحی بسیار روایت شده این است که ایشان پیش از آغاز جنگ ندای یاری فرزند پیامبر را لبیک گفت و به سپاه امام حسین(ع) پیوست. درنتیجه او هیچگاه به جنگ با فرزند علی ابن ابیطالب بلند نشد و هیچ هتک حرمتی به جایگاه ایشان نداشت. ماجرای توبه حضرت حر در تاریخ اینگونه آمده است: «وقتی امام حسین(ع) در روز عاشورا پس از موعظه های بسیار، فریاد برآوردند که: "اما مِنْ مُغيثٍ يغيثُنا لِوَجْهِ اللَّهِ تَعالى؟ اما مِنْ ذابٍّ يَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسُولِ اللَّهِ (آیا فریادرسی هست که به فریاد ما رسد و از خدا جزای خیر بطلبد؟ و آیا کسی هست که شرّ این قوم را از حرم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باز دارد؟!) بدن "جناب حر" شروع به لرزیدن گرفت و اشک از چشمانش جاری شد. به سمت ابن سعد رفت و با او بگومگویی کرد اما دید که سپاه عهدشکن کوفه، تنها برای جنگ با فرزند زهرای مرضیه(س) به کربلا آمده است. اینگونه بود که به بهانه ای، اسبش را زین کرد و به سمت سپاه امام حسین(ع) به راه افتاد. در حالی که دست بر سر نهاده بود می‌گفت: "اللَّهُمَّ الَيْكَ انبْتُ فَتُبْ عَلَىَّ فَقَدْ ارْعَبْتُ قُلُوبَ اوْلِيائِكَ وَأوْلادِ بِنْتِ نبِيِّكَ (بار خدایا به سوی تو بازگشته‌ام، توبه مرا بپذیر که من رعب و وحشت در دل دوستان تو و فرزندان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم افکند.) خدمت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) آمد و با حالتی عجیب توضیح داد که هرگز نمی پنداشت این قوم سر جنگ با ایشان داشته است و از غریب کربلا درخواست کرد تا توبه اش را بپذیرد و... (ابن عثم، الفتوح؛ مقتل للخوارزمی و...) اینجا بود که امام حسین(ع) فرمود: خدا توبه ات را می پذیرد...»

مرروی بر ماجرای توبه «حضرت حر» به خوبی نشان می دهد که ایشان نه تنها مسیر خود را تغییر دادند و قصد حضور در سپاه اباعبدالله(ع) را کردند بلکه در این زمینه با عمرسعد نیز به بگومگو پرداخت و پس از آنکه از تغییر مسیر آنها ناامید شد شخصا مسیر توبه را در پیش گرفت و هیچ‌گاه به جنگ با فرزند علی(ع) برنخواست و در رکاب سید الشهدا(ع) به شهادت رسید.

از سوی دیگر ماجرا در قبال سران فتنه کاملا برعکس است. به عبارت دیگر علاوه بر اینکه موسوی و کروبی هیچ تلاشی برای آرام سازی جو جامعه و خاموش شدن اعتراضات انجام نداند بلکه خودشان نیز چندین بار شخصا در جمع معترضین حاضر شده و یا با انتشار بیانیه های آشوب طلبانه در آتش معرکه دمیدند؛ درحالی که از خواص و مسئولین پیشین جمهوری اسلامی بوده و به روند انتخابات و عدم امکان تقلب به خوبی آگاه بودند.

* توبه پس از محاربه چه حکمی دارد؟

یکی از نکات دیگری که در ماجرای «توبه حر» به وضوح دیده می شود و مهر تاییدی بر «مع الفارق» بودن قیاس سران فتنه با حر ابن ریاحی می زند این است که توبه پس از محاربه و قبل از آن از احکام و حدود مجزایی برخوردارند.

مرحوم راغب در مفردات مي گويد (التوب ترك الذنب علي اجمل الوجوه و هو ابلغ وجوه الاعتذار) توب ترك گناه به بهترين وجه و آن رساترين و گوياترين شكل از اشكال مختلف پوزش خواهي است.

قانونگذار در مواد ۹۸ و ۱۳۷و ۱۵۶و ۱۶۲ و بند ۵ ماده ۲۱۷ به ترتيب توبه زنا كار و شرابخوار و مرتكبين لواط و مساحقه و سارق را بشرطي كه قبل از اداي شهادت شهود صورت پذيرد مسقط حد دانسته است و در ماده ۲۱۱ ميگويد: «هرگاه محارب و مفسد في الارض قبل از دستگيري توبه كند حد ساقط ميشود و اگر بعد از دستگيري توبه كند حد ساقط نميشود.»

اگر قبل از دست يافتن بر محارب او توبه كند حد ساقط مي شود ليكن حقوق مردم مانند قتل و جرح و مالي كه بعهده محارب است با توبه ساقط شدني نيست.

ول تاب بعد الظفر به لم يسقط عنه و حد و لاقصاص و لا غرم (بلاخلاف و لا اشكال) و چنانچه بعد از ظفر يافتن بر محارب، محارب توبه كند حد و قصاص غرامت ساقط نمي شود.

عبارت حضرت امام در صفحه ۴۹۳ جلد دوم تحرير الوسيله نيز تقريباً همين است.

اهمیت مرور این موارد فقهی و قانونی زمانی بیشتر به چشم می آید که بار دیگر یادآوری نماییم در روزهای فتنه ۸۸ اعتماد بخشی از مردم مخدوش شد، چندین نفر کشته شدند، خساران مالی داخلی و بین المللی زیادی به کشور وارد گردید، وجهه جهانی نظام تخریب و در نتیجه دشمنان جری تر و شدت تحریم های ناعادلانه بیشتر از گذشته شد.

البته قطعا این موارد فقهی و حقوقی برای رئیس جمهور حقوقدان ما بسیار آشناست و نگارنده در این زمینه در محضر آقای رئیس جمهور تلمذ می کند اما باز هم این سوال پیش می آید که ایشان با علم بر این موارد چه شده که به فکر قیاس سران فتنه با حر افتاده اند؟!

* حر توبه کرد اما سران فتنه...

یکی از نکاتی که به وضوح در مورد سران فتنه به چشم می آید و عجیب است که چگونه از چشمان تیز بین رئیس جمهور حقوقدان ما پوشیده مانده، این است که حر بن یزید ریاحی از گناهان خود توبه کرد و امام حسین(ع) نیز توبه او را پذیرفت اما اگر آقای روحانی مصادیقی از توبه سران فتنه را سراغ دارند به اطلاع ملت ایران برسانند تا آنها نیز در جریان قرار بگیرند!

شواهد حاکی از آن است که نه تنها سران فتنه از کرده خود در سال۸۸ پشیمان نیستند بلکه همچنان و پس از گذشت ۵ سال از فتنه۸۸ بر دروغ رسوا شده خود اصرار دارند. این اصرار را می توان در گفت‌وگوها و صفحات اجتماعی فرزندان میرحسین موسوی و مهدی کروبی و سخنان سخنگویان آنها به وضوح مشاهده کرد.

حال چه شده که با این وضعیت حسن روحانی ماجرای توبه حرابن ریاحی را به اصرار بر گناه سران فتنه مقایسه می کند؟!

* چند توصیه دلسوزانه به رئیس جمهوری که حقوقدان است نه سرهنگ!

اینکه مردم به یک فرد حقوقدان رای داده اند جای بسی خوشحالی و امیدواری است، اما حقوقدانی زمانی به کار رئیس جمهور می آید که ایشان از علم خود استفاده کنند؛ ورنه هر فردی در کوچه و بازار نیز می تواند بدون توجه به ماده و تبصره های قانونی همه وقایع تاریخی را از ظن خود با یکدیگر قیاس کند و به نتایج دلخواه نیز دست یابد.

از سوی دیگر، در روزهایی که ملت ایران علی رغم اصرار دولت بر خروج از رکود اقتصادی، همچنان تحت سخت ترین فشارهای اقتصادی به سر می برند، از آقای رئیس جمهور و تیم همراهش این انتظار می رود که به جای پرداختن به مسایل حاشیه ای و بر هم زدن جو آرام جامعه (که به اذعان رئیس جمهور پس از جلوس ایشان بر کرسی پاستور بر کشور حکمفرما شده است) به فکر طرح راه حل های اساسی و بنیادین اقتصادی برای بهبود وضع معیشتی مردم باشند.

اما در انتهای این مقال یک سوال بی پاسخ برای نگارنده باقی مانده و آن این که اظهارات رئیس جمهور در محافل عمومی متاثر از چه برنامه هایی است. اینکه ایشان همزمان با هجمه رسانه های بیگانه و ربط دادن ماجرای اسیدپاشی در اصفهان به امر به معروف و نهر از منکر، در جمع مردم زنجان به بررسی زوایای این فریضه الهی می پردازند چه ذهنتی برای مردم عام ایجاد می کند؟ یا اینکه ایشان در اولین سفر استانی پس از نامه تهدید آمیز یک نماینده مجلس و تمرکز اصلاح طلبان بر روی سران فتنه، به یکباره ماجرای «توبه حر» را به میان می کشند؛ چه معنایی دارد؟ کسی می تواند مدعی شود که همه این تقارن‌های زمانی و مکانی و فکری کاملا اتفاقی و بدون برنامه ریزی قبلی است؟! امیدواریم اینگونه باشد و تنها «ابر و باد و مه و خورشید و فلک» دست به دست هم داده اند تا بر طبل «تطهیر سران فتنه» کوبیده شود و لاغیر!
منبع