پيشرفت هاي حوزه پزشكي ازجمله دستاوردهاي محققان و دانشمندان ايراني در توليد داروهاي مورد نياز بيماران مانند داروهاي نوتركيب، نانوداروها و واكسن ها در سال هاي اخير به گونه اي بوده كه ايران را در جايگاه نخست توليد دارو در منطقه خاورميانه قرار داده است.

پيشرفت هاي ايجاد شده در صنعت داروسازي و توليد ۹۷ درصد داروهاي مورد نياز در داخل كشور در تاريخ داروسازي ايران بيسابقه است.
اين دستاوردها نويدبخش نزديك شدن هرچه بيشتر ايران به اهداف سند چشم انداز ۲۰ ساله كشور در افق ۱۴۰۴ در حيطه صنعت داروسازي است؛ براين اساس مي توان گفت با توجه به اقدامات صحيح صورت گرفته در صنعت داروسازي و فعاليت پررنگ بخش تحقيق و توسعه دارو در كشور، به زودي ايران جزو كشورهاي داراي صنعت پيشرفته دارويي در جهان خواهد شد.
پيشرفت هاي حاصله در حوزه صنعت داروسازي ايران به گونه اي است كه بسياري از داروها كه تا پيش از اين در انحصار برخي كشورهاي پيشرفته بوده است اكنون به دست محققان كشورمان بومي سازي و توليد شده و از انحصار اين شركت ها خارج شده است.
توليد دارو در داخل علاوه بر كاهش قيمت داروهاي مورد نياز بيماران و كمك به هزينه درماني كشور، مي تواند ميزان قابل توجهي از هزينه هاي ارزي دارو كاسته و در صورت صادرات اين توليدات ارزآوري زيادي را نيز براي كشور به دنبال داشته باشد.
به گفته مصطفي قانعي معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت ۵۰ درصد بودجه دارويي كشور تنها صرف واردات، ۵ درصد داروهاي وارداتي و ۵۰ درصد ديگر اين بودجه هزينه ۹۷ درصد داروهاي توليد داخل مي شود.
توجه به امر خودكفايي در توليد دارو و همچنين افزايش كيفيت و صادرات اين محصولات و متعاقب آن ميزان ارزآوري بالا براي كشور، مي تواند كمك شاياني به حوزه دارويي و پزشكي كشور كند و بسياري از مشكلات بيماران و جامعه پزشكي در زمينه واردات دارو را برطرف سازد.
دانشمندان و محققان ايران توانسته اند علاوه بر توليد داروهاي معمول در كشور به توليد داروهاي نوتركيب و نانوداروها كه عمدتا در انحصار برخي شركت هاي خارجي بوده است، دست يابند.
برخي از اين پيشرفت ها كه تعداد زيادي از آنها در سال هاي اخير به دست آمده است، به شرح ذيل است:

*** داروهاي معمول
------------------------------------------
** قرص خوراكي ماينوكسيديل كه براي كنترل فشار خون استفاده مي شود.
** داروي مونته لوكافت در درمان آسم به كار برده مي شود.
** داروي تيوپنتال سديم براي بيهوشي عمومي در جراحي هاي كوتاه مدت و در درمان تشنج هاي بعد از بيهوشي استفاده مي شود.
اين ۳ داروي جديد به دست دانشمندان كرمانشاهي توليد و در ۱۸ خردادماه جاري با حضور كامران دانشجو وزير علوم، تحقيقات و فناوري در دانشگاه رازي كرمانشاه رونمايي شد.

**‌ گلاتيرامراستات دارويي كه براي درمان بيماري ام.اس استفاده مي شود. اين دارو در انحصار يكي از شركت هاي رژيم صهيونيستي بوده اما اكنون ايران به جمع توليدكنندگان مواد اوليه اين دارو پيوسته است.
** توليد ماده اوليه داروهاي ضدسرطان پروستات و سينه شامل تريپتورلين و بوسرلين
** اكتوروتايد داروي هورموني كه در درمان ناهنجاري هاي رشد و برخي سرطان ها مورد استفاده قرار مي گيرد.
** توليد داروهاي ضد درد كمكي در بيهوشي كه برخي از اين داروها قدرت ضددرد تا ۴۰۰ برابر مرفين دارد. با توليد اين داروها ايران در زمره معدود كشورهاي توليدكننده اين داروها (آمريكا، ‌بلژيك، انگلستان و آلمان) قرار گرفته است.
اين هفت قلم داروي جديد و نوتركيب توليد شده به دست محققان ايراني كه ۲۴ تيرماه سال گذشته با حضور محمود احمدي نژاد رييس جمهور رونمايي شده است، اكنون با ۱۰ تا ۸۰ درصد قيمت مشابه داروهاي خارجي در بازار عرضه مي شود.

** داروي گلوتازون در درمان بيماري ديابت به كار برده مي شود و به هيچ وجه موجب كاهش بيش از حد قند خون نمي شود.
** داروي اسويكس اين دارو كه اثر ضد تجمع پلاكتي دارد براي درمان بيماراني ‌است كه استنت‌ هاي قلبي دارند، مورد استفاده قرار مي گيرد.
** داروي ميگرستاپ نيز كه در درمان سردردهاي ميگرني مصرف مي‌شود، از ديگر داروهايي است كه نوع مصرف آن به صورت تزريقي و خوراكي است و براي نخستين بار در ايران توليد شده است.
پ‍ژوهشگران دانشگاهي ۲۸ دي ماه سال ۱۳۸۵ توليد اين داروها را در همايشي در شيراز اعلام و به تشريح چگونگي دستيابي خود به اين دستاورد پرداختند.

** داروي تراستوزومب هرسپيتين براي درمان سرطان سينه
** داروي هورموني سينوپار(PTH) براي درمان اختلال غدد پاراتيروئيد
** داروي پك GCSF براي استفاده در پيوند مغز استخوان و خون سازي در بدن بيماران پس از شيمي درماني
** داروي اتانرسپت براي درمان تورم مفاصل و داروي هورموني
** داروي لوپرولايد براي درمان سرطان پروستات و ريه
** توليد چند كيت آزمايشگاهي براي تشخيص بيماري هايي همچون هپاتيت C، سفليس، ‌نازايي، اختلالات هورموني و مشكلات خوني از ديگر دستاوردهاي محققان كشورمان در عرصه توليد محصولات پزشكي درماني است.

** توليد داروي مقابله با ايدز (با عنوان IMOD)
** توليد داروي درمان زخم پاي ديابتي (با عنوانAngipars)
** توليد داروي دفراسيروكس براي درمان كم خوني بيماران تالاسمي
** توليد داروي دوسه تاكسل براي كنترل و درمان سرطان هايي نظير تخمدان، پروستات، سينه و ريه

*** داروهاي نوتركيب
------------------------------
** داروي فاكتور ۸ براي درمان بيماري‌ هاي خوني و هموفيلي
** داروي FSH براي درمان ناباروري
** داروي رت پلاس (reteplase) لخته ‌هاي خوني داخل عروق را كه پس از سكته‌ هاي قلبي براي بيماران خطر‌آفرين است، حل مي كند.
** داروي پگاستريم (pegastrim) در درمان بيماران سرطاني و افزايش ميزان گلوبل سفيد خون آنها موثر است.
** داروي ‌‌سينووكس براي درمان بيماران ام اس
**داروي اينترفرون بتا، گاما و آلفا براي درمان بيماران خاص
** داروي اينترفرون پگنيله براي درمان مبتلايان به هپاتيت c
‌
در زمينه توليد واكسن هاي مختلف نيز محققان كشورمان به دستاوردهاي زيادي به ويژه طي ۲ سال گذشته دست يافته اند.

*** واكسن ها
-----------------------
** فراهم شدن امكان توليد داخلي واكسن آنفلوانزا و آنتي بوتوليسم
** فراهم شدن امكان توليد واكسن ضدهاري ايمونو گلوبولين
** توليد واكسن هاي سرخك و سرخجه براي كودكان
** به نتيجه رسيدن پروژه توليد واكسن آنفلوآنزا
** كيفي تر شدن واكسن هاي هپاتيت و ب ث ژ
** واكسن هموفيلوس آنفولآنزا براي پيشگيري از مننژيت اطفال

*** نانوداروها
---------------------
**‌ ساخت و توليد نخستين نانوداروي تزريقي ضدسرطان خاورميانه با نام تجاري سينا دوكسوزوم؛ اين نانودارو نوعي آنتي بيوتيك قابل استفاده در درمان سرطان هاي ناحيه شكمي است.
** داروي آوانكس براي درمان بيماران مبتلا به ام اس استفاده مي شود.
** داروي سينادوكسوزوم ‏در درمان سرطان تخمدان، پستان، خون و كاپوسي ساركوماي (نوعي سرطان بافت نرم) كاربرد دارد.‏
** توليد نانوداروي گياهي ضد تب برفكي دام
** داروي آمانتادين ضد ويروس و ضد پاركينسون
** داروي متفورمين ضد مرض قند
** داروي گاباپنتين ضد صرع
** داروي بتاهيستين ضد سرگيجه
** داروي دي پيريدامول ضد انعقاد خون
** داروي ليزينوپريل ضد فشار خون
** داروي آتورواستاتين پايين آورنده كلسترول خون
** توليد نانودارويي براي درمان التهابات روده اي

داروهاي يادشده تنها بخشي از دستاوردهاي محققان ايراني در زمينه توليد دارو و تلاش آنها براي دستيابي به خودكفايي و اتمام وابستگي دارويي به كشورهاي ديگر است.
توجه به توانايي بالاي علمي در داخل كشور در كنار صرف بودجه بيشتر در حوزه تحقيقات و توليد دارو مي تواند از هزينه شدن مبالغ گزاف براي واردات دارو و فرمول ساخت داروها جلوگيري كند.
به گفته قانعي معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت، اكنون حدود ۴۰۰ نوع دارو جديد و گران قيمت شناخته و به محققان و دانشگاهيان معرفي شده است تا كار تحقيقاتي براي توليد و صنعتي ‌سازي آنها را آغاز كنند.
همچنين براي توسعه صادرات داروهاي داخلي نياز به فراهم كردن زيرساخت‌ هاي لازم است تا علاوه بر رسيدن به خودكفايي داخلي بتوان با صادرات اين محصولات براي كشور ارزآوري داشت.
قانعي گفته است كه اكنون ۱۰ مركز از ۳۷ مركز رشد فعال در كشور در زمينه توليد داروهاي كمياب و گران قيمت فعاليت دارند.
با توجه به بحث كشش صادرات دارو، سرمايه گذاري در اين زمينه مي‌ تواند يكي از راه ‌هاي سودآوري براي كشور باشد و جايگاه خوبي را در زمينه صادرات دارو نصيب ايران كند.
معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي همچنين به ارتقاي رتبه علوم پزشكي ايران از ۵۱ به رتبه ۱۸ اشاره كرده و گفته است: بر اساس پيش بيني ها توليد علم پزشكي در ايران، بايد سالانه ۲۵ درصد افزايش يابد، در حالي كه سال گذشته، ۵۰ درصد رشد داشته و از برآوردها جلوتر بوده است.
رشد علمي و پژوهشي ايران در سال هاي اخير نشان دهنده موفقيت هاي محققان و دانشمندان علمي ايران به ويژه در عرصه پزشكي است.
به گزارش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي، در سال ۲۰۱۱ ، پنچ نفر از دانشمندان پزشكي ايران درفهرست يك درصد دانشمندان جهان قرار گرفتند و اين رقم در سال ۲۰۱۲ به ۹ نفر افزايش يافت.
به گفته قانعي، وجود اين تعداد دانشمند پزشكي در محدوده يك درصد دانشمندان جهان شاخص مناسبي براي نشان دادن رشد تحقيق ها و مباحث علمي پزشكي ايران است.