واکنش بی بی سی فارسی به افشای عملیات جاسوسی «چشم روباه»

تلویزیون فارسی بی بی سی (BBCPersian) وابسته به حکومت سلطنتی انگلیس، شنبه 25فوریه (ششم اسفند) با اشاره به اعلام پخش قریب الوقوع اعترافات تلویزیونی اعضای باند جاسوسی متهم به همکاری با این شبکه و انتشار جزئیات این پرونده در سایت "گرداب" (gerdab.ir) وابسته به مرکز بررسی جرائم سازمان یافته، گزارش داد: «حمله رسانه های دولتی ایران به بی بی سی فارسی از مدت ها پیش شروع شده است. اما این بار طوفان حملات به "گرداب" رسیده است. سایتی متعلق به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران.»
گزارشگر بی بی سی فارسی ضمن مرور گذرای بخشی از جزئیات پرونده، مدعی شد: «برخورد ایران با بی بی سی فارسی وارد فاز جدیدی شده؛ سپردن کار به سپاه پاسداران، بزرگترین ارگان امنیتی-نظامی در ایران»
در ادامه، "صادق صادق نژاد" (معروف به صبا) مدیر بی بی سی فارسی، برای پشتیبانی از مواجب بگیران به دام افتاده خود، در استودیوی پخش زنده این شبکه حاضر شد و گفت: «صریحا می توانم بگویم که این افراد هیچ گونه همکاری با ما نداشتند. چیزهایی که نسبت داده می شود به اینها که همکار یا منبع بی بی سی فارسی بوده اند یا هر چیز دیگر، کاملا بی اساس است و بی بی سی با هیچ کسی در ایران همکاری ندارد. اگر هم ما به کسی در ایران زنگ بزنیم، می خواهیم از او مصاحبه بگیریم و پخش بکنیم. غیر از این حالت با هیچ کسی همکاری نداریم و هیچ کاری که مطابق قانون ایران باشد برای کار کردن در ایران نمی کنیم. همه اینها بی اساس است.»
وی در بخش دیگری از توجیهات خود افزود: «بی بی سی به هیچ وجه دوره های آموزشی ندارد. یک وقتی در حدود سه چهار سال پیش برای علاقمندان به همکاری با بی بی سی، امکانات آموزشی فراهم می شد و عده ای از ایران و جاهای دیگر در آن شرکت می کردند ولی در سال های اخیر چنین دوره هایی نداشته ایم.»
وی در بیان موضع بی بی سی در قبال اتهامات وارده و اعترافاتی که بناست به زودی از تلویزیون پخش شود، گفت: «اولا هر نوع اعترافی که از این افراد گرفته شود بی اساس است. اگر آنها بیایند و در تلویزیون بگویند که با ما همکاری داشته اند، این کاملا بی اساس است چون اگر آنها با بی بی سی همکاری داشتند من خبر می داشتم[!] ... بی بی سی هیچ روشی برای استخدام همکار به جز انتشار آگهی ندارد. اصلا ما احتیاجی به همکار نداریم. همین تعدادی که در استخدام ما هستند برایمان کافی است و اصلا قصد افزایش نیرو نداریم.»

شایان ذکر است مرکز بررسی جرائم سازمان یافته در اطلاعیه ای با اشاره به نقش‌آفرینی فعال، مؤثر و سیستماتیک شبکه بی بی سی در جریان جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران همراه با حمایت مالی و پشتیبانی مادی از جریان ضدانقلاب، درباره شبکه جاسوسان همکار بی بی سی آورده است: «این شبکه بر اساس رویکرد جدید استعماری دولت انگلیس با استفاده از شیوه‌های نوین و پیچیده اطلاعاتی اقدام به راه‌اندازی و تشکیل شبکه در هم تنیده اطلاعاتی با هدف و کارکرد جمع آوری اطلاعات خاص و هدفمند کرده است.»
ایجاد شبکه جذب و آموزش محرمانه و سری در کشور با هدف جذب نخبگان رسانه‌ای و سیاسی، برقراری ارتباط تنگاتنگ با شبکه‌های معاند و ضدانقلاب خارجی به ویژه گروهک تروریستی منافقین و برخی گروهک های دیگر و فعالیت های گسترده جاسوسی هوشمند از طریق تولید و نیز ارائه محتوا از نقاط استراتژیکی مانند اطلاعات وزارتخانه‌های حساس، سفارتخانه‌ها و حتی مناطق خاص مانند سکوهای نفتی، از مهمترین محورهای عملیاتی این شبکه (عملیات چشم روباه) با پوشش فعالان و همکاران بی بی سی فارسی در ایران است که مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه پاسداران در اطلاعیه خود به آن ها اشاره کرده است.
بنا بر گزارش تکمیلی جام نیوز به نقل از گرداب، در فاز اول این عملیات در تابستان سال جاری، پس از شناسایی و احراز موارد اتهامی برخی از افراد فعال در این عملیات، تعدادی از متهمان از جمله خانم ها: «م.م» ، «پ.آ» ، «م.م» و آقایان «ن.ش» و «ا.ع.ع» دستگیر و پس از انجام تحقیقات، پرونده‌های نامبردگان به همراه مستندات به محاکم قضایی ارسال شده است.
در ادامه اطلاعیه مرکز بررسی جرائم سازمان یافته، به فاز دوم اجرای عملیات "چشم روباه" اشاره شده و آمده است: «پس از بررسی جزئیات به دست آمده دیگری از تلاش‌های فعالان و همکاران شبکه بی بی سی فارسی در ایران، برای 24 نفر از متهمان که از جهت حجم اطلاعات و فعالیت در این شبکه به لحاظ امنیتی و کارشناسی، حائز اهمیت محسوب می شدند پرونده قضایی تشکیل شد. برای 10 نفر از متهمان که در خارج از کشور به سر می‌بردند قرار غیابی صادر و پرونده سایر افراد در دست پیگیری قرار گرفت.»
در این اطلاعیه با تأکید بر اهتمام ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به برخورد مؤثر و همه جانبه با همکاران مخفی و فعال شبکه ضد انقلاب بی بی سی فارسی و هشدار به فریب خوردگان داخلی، به اختصار گوشه‌ای از پرونده تعدادی از دستگیرشدگان، ذکر شده که در زیر به آن ها اشاره می‌شود:
1- خانم «پ. د»
متولد 1359، روزنامه نگار و فارغ التحصیل رشته مطالعات رسانه در مقطع کارشناسی ارشد است. نامبرده که علی الظاهر علاقه مند به حوزه مسائل اجتماعی به ویژه زنان است، در مجلات اینترنتی و برخی مطبوعات سیاسی زنجیره‌ای و همچنین تعدادی از رسانه های زرد فعالیت داشته است. فعالیت های اجتماعی وی همزمان با آشنایی با "شادی صدر" و "محبوبه عباسقلی زاده" شدت می گیرد تا آنجا که از وی به عنوان یکی از فعالان فمینیستی در ایران نام برده می شود. خانم «پ.د» اولین بار در 13 اسفند 1385 در پی تجمع در مقابل دادگاه انقلاب اسلامی تهران دستگیر شده است. پس از آزادی از زندان و با توجه به متواری شدن تعدادی از فعالان فمینیستی به خارج از کشور، نقش وی مؤثرتر از گذشته تعریف می شود. ادامه تحصیل نامبرده در رشته مدیریت رسانه در لندن، اولین زمینه آشنایی و ارتباط گیری کارمندان بی بی سی با وی است. بعد از برقراری ارتباط و جلب توجه و اعتماد لازم، نامبرده با سرویس اطلاعاتی انگلیس مرتبط شده و سپس در مراحل مختلف و متعدد رفت و آمد به داخل کشور، به عنوان مأمور انتقال پول های مرتبطین در داخل و کالاهای مورد نیاز ایشان، ایفای نقش می کرده است. نامبرده در موارد متعدد و در پوشش بازوی تهیه محتوا برای شبکه بی بی سی و با استفاده از عناوین خبری و رسانه ای، به جمع آوری و ارسال اطلاعات خاص و دارای طبقه‌بندی اقدام کرده است. مستندات موجود در پرونده وی حاکی از ارتباط مشکوک نامبرده با برخی نخبگان رسانه ای بوده که در مراحل اولیه تحقیق، تلاش بسیاری برای مخفی کردن این ارتباط ها داشته است.
2- خانم «م.ر»
32 ساله و مجرد است. نقش پیچیده نامبرده، جذب و استخدام و همچنین کمک به خروج پذیرفته شدگان شبکه بی بی سی به خارج از کشور و تهیه محتواهای خاص برای برنامه های کلیدی بی بی سی فارسی بوده است. مشارالیها از مؤثرترین همکاران بی بی سی در داخل کشور بوده که در راستای تولیدات محتوایی برای این شبکه فعالیت کرده و نقش بسزایی در چرخه تهیه و تولید خبر در این شبکه بر عهده داشته است. نامبرده یکی از سرپل های بی بی سی برای معرفی و جذب فعالان رسانه ای به مراکز آموزشی این شبکه بوده است که در پوشش چند مؤسسه خاص مانند موسسه "ا.ک" فعالیت می کردند. افراد جذب شده پس از گذراندن دوره های آموزشی خاص، برای آموزش دوره های دیگری به اردوهای خارج از کشور اعزام می شدند که نامبرده خود در تعدادی از این دوره ها حضور داشته است.
لازم به ذکر است که جذب شدگان و برگزیدگان نهایی اردوهای خارج از کشور، قبل از آغاز همکاری مستقیم با بی بی سی فارسی، ابتدا به رسانه های مرتبط چون "رادیوزمانه" ، "روزآنلاین" و... معرفی شده و پس از انجام فعالیت اولیه و آزمایش های مقدماتی همکاری در این رسانه‌ها، ضمن آشنایی کامل با محیط های کاری مطبوعاتی خارج از کشور و نحوه ارتباط با داخل کشور و فعالیت رسانه‌ای غیرمستقیم، با گزینش نهایی راهی لندن می شدند.
بر اساس مستندات و مدارک موجود، خانم «م.ر» از مؤثرترین افراد در حلقه تأیید صلاحیت افراد جذب شده است که با "مهدی جامی"، از مؤسسین رادیو زمانه، مرتبط بوده و با همفکری و مشارکت وی این فرایند را دنبال می کرده است. مشارالیها همچنین قراردادهای مالی متعددی با شبکه بی بی سی فارسی به منظور تولید محتوا و پشتیبانی برنامه ای منعقد کرده است که مستندات آن به پیوست پرونده به مراجع قضایی ارسال شده است.
از دیگر اتهامات محرز نامبرده، ارتباط مشکوک و معنی دار با برخی کارکنان و عناصر بومی و غیربومی سفارت انگلیس در تهران بوده است که از اشاره به جزئیات این ارتباط به دلیل ملاحظات خاص خودداری می شود. همچنین وی در اعترافات خود اطلاعات کاملی از افراد و همکاران فعال بی بی سی فارسی در ایران ارائه کرده است که برخی از آن ها در خور تأمل و قابل توجه است و در صورت نیاز اطلاع رسانی خواهد شد.
3- آقای «س.ب»
نامبرده متولد سال 1362 است. وی در زمان تصدی مسؤولیت اجرایی پدر خود در کشور، با افرادی از جریان اصلاحات همچون "سروش" ، "کدیور" ، "مهاجرانی" ، "سازگارا" و ... آشنا شده و با آن ها ارتباط برقرار می کند. از بهمن ماه 1386، توجه ویژه‌ای از سوی جریان اصلاحات و همچنین سرویس های اطلاعاتی بیگانه به وی معطوف می شود. به همین جهت نامبرده در زمان کوتاهی به عنوان بازوی عملیاتی و رسانه ای برخی از این سرویس ها قرار می گیرد.
مستندات و مدارک ارتباط گیری پرتکرار و هدفمند "مهدی پرپنچی" ، نفر دوم بی بی سی فارسی، "ندا دهقانی سانیج" (همسر پرپنچی) ، "پناه فرهاد ‌بهمن" و "حنیف مزروعی" که جزء افراد شاخص فعال در این شبکه هستند با نامبرده، حکایت از اقدامات گسترده و بعضا امنیتی وی دارد که به دلیل پاره‌ای ملاحظات خاص از انتشار آن ها خودداری می شود.
بر اساس اقاریر نامبرده، وی علاوه بر همکاری با رسانه های جریان ضدانقلاب، در اکثر اغتشاشات فتنه 88 حضور فعال و مؤثر داشته و اقدام به تهیه عکس، خبر، گزارش و ارسال آن ها به این شبکه های ضدانقلاب کرده است. از جمله نکات حائز اهمیت پرونده نامبرده، ارتباط گیری پیچیده و تبادل اطلاعات خاص و محرمانه کشور با برخی سرویس‌ها بوده است که به محض تکمیل پرونده و مستندات، از طریق مراجع ذی صلاح اقدام لازم انجام خواهد شد.
4- آقای «س.ک»
27 ساله، ساکن تهران و دارای مدرک کارشناسی است. وی که مدعی است یکی از نخبگان مستندساز کشور است، قراردادهای کلان و متعددی برای تولید مستندات سفارشی و هدفمند شبکه بی بی سی منعقد کرده است. نکته قابل توجه در پرونده نامبرده، پیشرفت سریع وی در بدنه و ساختار پیچیده شبکه بی بی سی است که منشأ آن شهرت خاص به فساد اخلاقی و اصرار نامبرده برای توهین به مقامات عالیرتبه کشور ارزیابی می شود. نامبرده همچنین از مرتبطین "کاوه مشکات" ، از تهیه‌کنندگان برنامه "نوبت شما" در بی بی سی فارسی است.
5- خانم «ب.ه»
نامبرده متولد 1362 در تهران و فارغ التحصیل رشته مددکاری است که در سال های اخیر در فعالیت های رسانه ای اشتغال داشته است. خواهر او با نام «س.ه» هم‌ اکنون از خبرنگاران بی بی سی فارسی است که بسته های خبری قابل توجهی را نیز در ایام فتنه و در روزهای پس از آن تهیه و از بی بی سی پخش کرده است. وی با توجه به جایگاه تثبیت شده خواهرش در بی بی سی فارسی، بازوی خبری و رسانه ای مؤثری برای رسانه‌هایی مانند بی بی سی و "رادیو فردا" بوده است.
نکته مهم در پرونده شبکه بی بی سی که قبلا نیز به آن اشاره شد، این است که این شبکه چگونه و با چه سازوکاری با وجود نداشتن دفتر و خبرنگار رسمی در داخل ایران، معمولا در انتشار اخبار مربوط به ایران به روز عمل می کند؟ پاسخ این ابهام، در نحوه جذب و آموزش کارمندان بی بی سی فارسی نهفته است. اولین نکته ای که در آموزش ها پس از جذب و استخدام این کارمندان (که همگی از افراد فعال رسانه ای داخل کشور هستند) بر آن تأکید می شود، حفظ ارتباطات با فعالان و دوستانشان در داخل کشور است که آن ها نیز از افراد فعال رسانه‌ای هستند؛ لذا از طریق این کانال ارتباطی علاوه بر آنکه مسیر برای جذب و گرفتن همکار در بی بی سی همواره باز می ماند، این رسانه خواهد توانست به صورت فعال به موضوع جمع آوری اخبار و اطلاعات پرداخته و همواره اخبارش در صدر اخبار رسانه ها قرار گیرد. گذشته از این موضوع، سیستم پیچیده جذب و آموزش در سرویس جهانی بی بی سی منوط به داشتن مهره های فعال در داخل کشورها است که در این زمینه نیز مشارالیها یکی از این مهره های فعال به شمار می رود. در پرونده نامبرده همچنین مستندات ارتباطات چشمگیر وی با "رادیو فردا" وجود دارد.
لازم به ذکر است که پس از تکمیل پرونده «ب.ه» و بازداشت وی، مدیران بی بی سی و برخی مدعیان دفاع از حقوق بشر و همچنین انجمن های سیاسی دفاع از حقوق روزنامه نگاران و خبرنگاران تلاش کردند با ایجاد جو کاذب روانی اینگونه وانمود کنند که نامبرده تنها به منظور إعمال فشار بر خواهرش که در بی بی سی فعال است، بازداشت شده؛ در حالی که پرونده نامبرده خود سرشار از ده ها اتهام ضدامنیتی است.
در انتهای اطلاعیه مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وعده داده شده است: «به زودی در بیانیه شماره دو این مرکز، اسناد و مدارکی دال بر ارتباطات سازمان یافته شبکه بی بی سی با عناصر خود در داخل کشور منتشر خواهد شد که گویای عمق إشراف اطلاعاتی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته بر فعالیت های جریان رسانه ای فتنه گران است.»
بنا بر اخبار رسیده، طی روزهای آینده بخش اول از مستند رسانه‌ای این عملیات، از رسانه ملی پخش خواهد شد.