تحلیلی بر کنش کلامی و غیرکلامی برجامی‌ها: "داغ سیف، ماقبل سیف و مابعد سیف"

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ دکتر پرویز امینی جامعه شناس سیاسی در مطلبی با عنوان "داغ سیف، ماقبل سیف و مابعد سیف" در خصوص اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی درباره بدعهدی آمریکا در عمل به تعهدات برجامی نوشت:
گزاره جناب ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی که گفته است "عایدی ایران از برجام، تقریبا هیچ بوده است"، در حکم نقطه عطفی در مسئله هسته‌ای در دوران صدارت و حاکمیت دولت یازدهم است به طوری که از "برجام ماقبل سیف" و "برجام مابعد سیف" و "حتی دولت یازدهم ماقبل سیف" و "دولت یازدهم مابعد سیف" می‌توان سخن گفت.
این اظهارنظر صریح از سوی رئیس کل بانک مرکزی که رئیس‌جمهور در نقد اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی، وی را به عنوان مرجع اصلی مسائل اقتصادی پسابرجام معرفی کرده است، آنچنان تکان دهنده و شوک آور برای خود دولت است که معاون اول رئیس‌جمهور برایش توضیحی ندارد و توضیح این مطلب را به خود سیف ارجاع می‌دهد و بقیه بخش‌های دولت نیز یا مانند رئیس دفتر رئیس‌جمهور توضیحات شاعرانه! می‌دهند یا تلاش می‌کنند در توضیحاتی که می‌دهند به قول معروف شدت فاجعه این اظهارنظر تکان دهنده را تعدیل کنند.
"نظریه داغ ننگ" یک نظریه در روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی است (گافمن) که خلاصه حرفش این است که کنش اجتماعی برخی افراد در شرایطی که دچار شکاف وضعیت بین آنچه می‌خواهند باشند (دونده دو سرعت) و آنچه هستند (معلول از ناحیه پا) قرار می‌گیرند، بسته به این که دیگران از آن مطلع هستند یا نه، متفاوت است.
در موقعیت بی‌اطلاعی دیگران تأکید بر "احتمال بی اعتباری" است و تلاش کنش‌گر، معطوف به پنهان نگه داشتن داغ (مشکلی که مانع بالفعل شدن خواسته او شده است) است. اما در صورت اطلاع دیگران از داغ او که فرد را در موقعیت "بی اعتباری" قرار می‌دهد، تلاش کنش‌گر، معطوف به "عادی" نشان دادن مسئله است.
اظهارات سیف بر پیشانی برجام و حامیانش داغ «ناکارآمدی و راست نگویی» زده است و این داغ پنهانی نیست و همه در جریان هستند. پیش از این اظهارنظر تلاش دولت و حامیان برجام، پنهان نگه داشتن نقاط ضعف برجام بود و از آن به "افتاب تابان" تعبیر می‌کردند. اما الان این گزاره کاربرد ندارد و به همین دلیل اظهارات سیف، برجام را به قبل و بعد از خودش تقسیم کرده است. بعد از این، گزاره‌هایی که این شکاف موقعیت را عادی سازی می‌کنند، مثل هنوز "سه ماه از برجام گذشته نه سی سال"، در کنش کلامی و غیرکلامی برجامی‌ها تکرار خواهد شد و این موضع "مابعد سیف" است.(+)