در شرایطی که در مذاکرات آلماتی 1 و 2 موضوع بحث و خواسته 1+5 از ایران، موضوع غنی سازی 20 درصد و آنهم تعلیق این حد از غنی سازی به مدت «محدود» و «غیرقابل تمدید» 6 ماهه بوده و هرگز سخنی از غنی سازی 5 درصد در این مذاکرات مطرح نشده است، اخبار منتشر شده حاکی از آن است که طرف ایرانی، فراتر از خواسته 1+5، آمادگی خود را حتی برای تعلیق غنی‌سازی «بالاتر از 5 درصد» نیز اعلام کرده است.

 

اخبار منتشر شده از درخواست جدید 1+5 حاکی از تغییر این درخواست نسبت به ابتدای سال میلادی در نشست آلماتی 1 و 2 و تبدیل درخواست غرب به تعلیق غنی سازی «بالاتر از 5 درصد» و آنهم نه به صورت محدود بلکه بصورت بازه‌های 6 ماهه «قابل تمدید » است، موضوعی که به نظر می‌رسد بی ارتباط با اعلام آمادگی ایران در این زمینه نیز نباشد.

به گزارش رجانیوز روز گذشتهوزیر خارجه روسیه نیز با اشاره به این تغییر، از آمادگی ایران برای «تعلیق غنی سازی بیش از 5 درصد» خبر داده و اعلام کرد: ایران آماده رفتن به ژنو و برآورده کردن سریع تر و فراتر گام هایی بود که گروه 1+5 ابتدای سال جاری میلادی از تهران مطالبه می کرد. ایران آمادگی دارد سریعتر ، توقف غنی سازی اورانیوم بالاتر از 5 درصد را عملی کند.

سرگی لاوروف در مصاحبه با روزنامه روسی "روسیسکایا گازتا" از آمادگی ایران برای اجرای خواسته‌هایی فراتر از آنچه که پیش از این 1+5 مطالبه می‌کرد، ابراز شگفتی کرده و با اشاره به این فرصت برای 1+5 می‌گوید: با نظر جان کری وزیر خارجه آمریکا درباره اینکه ما نباید این فرصت دست یابی به توافق با ایران را از دست بدهیم موافقم زیرا گام هایی که ایران آماده برداشتن آنهاست، بسیار بزرگ هستند. ایران در مسیر صحیح مورد درخواست جامعه جهانی حتی با سرعتی بیش از انتظار حرکت می کند. این موضوع مربوط به توقف غنی سازی اورانیوم بیش از 5 درصد است.

این ادعا در حالی از سوی اعضای 1+5 مطرح شده است که اساسا موضوع غنی سازی فراتر از 5 درصد موضوع مورد بحث و درخواست طرف غربی در مذاکرات آلماتی نیز نبوده و طرف مقابل تنها در آن مذاکرات بر روی بحث 20 درصد متمرکز بوده است. این در حالی است که اساسا با پذیرش بحث بر سر تعلیق هرگونه فعالیت غنی سازی بیش از 5 درصد، عملا ایران دست خود را برای هر گونه فعالیت هسته‌ای تا 20 درصد یا فراتر از آن نیز به هر نحوی که باشد خواهد بست.

از سوی دیگر رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در پاسخ به این پرسش که رویکرد 1+5 نسبت به شناسایی و احترام به حق و اعمال غنی‌سازی در ایران چیست؟ به خبرگزاری ایسنا گفته است: ما در مذاکرات با 1+5 نشنیدیم که کسی خواهان توقف غنی‌سازی باشد. این موضوع در مرحله اول به صورت کلی درخواست هیچ طرفی نیست. برخی موضوعات مرتبط با غنی‌سازی است که ممکن است مورد نظر برخی هیات‌ها باشد. در دوره‌های گذشته هم این موضوعات مورد بحث قرار گرفته است، اما تعلیق کلی غنی‌سازی حتما خط قرمز ما است و ما وارد این خط قرمز نخواهیم شد.

به نظر می‌رسد نکته قابل ملاحظه‌ای که لازم است تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران نسبت به آن شفاف‌سازی به عمل بیاورد، آن است که آیا اساسا موضوعات مرتبط با غنی‌سازی نیز توسط تیم مذاکره کننده به عنوان حقوق قانونی ایران در استفاده صلح‌آمیز هسته‌ای در نظر گرفته شده است یا خیر؟

این در حالی است که بر مبنای بند 4 معاهده ان‌پی‌تی، هیچ قیدی برای حق استفاده صلح آمیز انرژی اتمی از سوی دولت‌های عضو معاهده وجود نداشته و اساسا تعدادسانتریفیوژها، میزان درصد غنی سازی و میزان موادی که غنی سازی می شود، بسته به اختیار کشورها و تعیین آن جز حقوق اصلی کشورها به شمار آمده که به هیچ عنوان قابل معامله و مذاکره نیست.

به نظر می‌رسد در آستانه مذاکرات ژنو، روشن شدن برخی ابهامات اینچنینی، به جدی‌تر شدن حمایت‌ها از مذاکره کنندگان هسته‌ای کمک خواهد کرد، چنانکه وجود برخی از این ابهامات از جمله روشن نکردن حدود حق قانونی ایران توسط تیم مذاکره کننده، سبب شده تا 150 نماینده مجلس، روز گذشته طرحی را برای الزام دولت به «حفظ حقوق هسته‌ای و مصادیق آن در چارچوب معاهده ان‌پی‌تی و مذاکرات هسته‌ای» با قید دو فوریت به هیات رئیسه مجلس تقدیم کنند.

در متن این طرح کلیه حقوق هسته‌ای ملت ایران را که قوانین بین‌المللی آن را به رسمیت شناخته و مورد احترام قرار داده قابل اقماض و مذاکره نبوده و دولت مجاز به هیچ گونه توافقی که این حقوق را نادیده بگیرد نمی‌باشد.