در سال 91 باید به مجموعه دست‌اندرکاران کشور به‌ویژه شخص رئیس‌جمهور و هیات دولت که با تمام فشارهای موجود، کشور را از پیچ تند و خطرناکی عبور دادند، خدا قوت گفت. دست‌اندرکاران اداره کشور توانستند ظرفیت‌هایی را در کشور فعال کنند که ضربات وارده به چارچوب‌های اقتصادی و سیاسی را خنثی کند. دولتمردان اجازه ندادند شکنندگی در چارچوب‌های اداره کشور ایجاد شود.

سال 91 به عنوان آخرین سال برای دولت دهم، سال بسیار سختی از جهت مدیریت تدبیر امور در کشور بود، چرا که سخت‌ترین تحریمی که در مورد یک ملت می‌توان اعمال کرد همان تحریم منابع درآمدی یک ملت است که مستقیماً معیشت مردم را مورد هدف قرار می‌داد و در مورد ملت شریف ایران اعمال شد.
از سوی دیگر حجم عظیمی از فشارهای سیاسی و اقتصادی داخلی از سوی افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند شرایط را برای دولت سخت کرد. بعید است در طول تاریخ معاصر ایران هیچ دولتی فشاری که در سال 91 به دولت دهم وارد آمد را تجربه کرده باشد، حتی اگر شرایط سال 1331 را بررسی کنیم، با موضوع تحریم فروش نفت ایران از سوی دولت انگلیس روبه‌رو می­‌شویم اما می‌بینیم با توجه به وضع اقتصادی آن زمان، دولت وقت فشار زیادی را تحمل نکرد. در حالی که در سال 91، 50 درصد از درآمدهای پیش‌بینی شده دولت برای بودجه، تامین نشد که به این معنی است که دولت باید هزینه‌هایش را به‌شدت کاهش می‌داد و منابع درآمدی جدید جایگزین می‌کرد.

ضمن آن‌که همان بخش از درآمدهای موجود هم برای دولت قابلیت نقد شدن نداشت تا بتواند خدمات و کالاهای مورد نیاز کشور را تامین کند. سال 91 از این جهت سالی مشکل و طاقت فرسا بود. اما آنچه این سال را سخت‌تر می‌کرد، شرایط سیاسی داخلی بود. برخی جریان‌های سیاسی به همراه بخشی از چهره‌های فعال اقتصادی در این سال بنا را بر این گذاشتند تا دولت را به صورت وسیعی مورد هجمه قرار دهند. در واقع حلقه‌ای از کلان سرمایه‌داران کشور که حدود بیش از 70 نفر هستند، (با حجم دارایی در حدود 700 میلیارد دلار که بخشی از این افراد ساکن خارج از کشور هستند) در سال 91 برای براندازی دولت فعال بودند و دولت را به‌شدت تحت فشار قرار می‌دادند. بزرگترین جرم دولت از نظر این افراد، حرکت در خط منافع انقلاب، نظام و مردم است که این شیوه برای آن‌ها در دولت‌های گذشته متفاوت بوده است.
در سال 91 باید به مجموعه دست‌اندرکاران کشور به‌ویژه شخص رئیس‌جمهور و هیات دولت که با تمام فشارهای موجود، کشور را از پیچ تند و خطرناکی عبور دادند، خدا قوت گفت. دست‌اندرکاران اداره کشور توانستند ظرفیت‌هایی را در کشور فعال کنند که ضربات وارده به چارچوب‌های اقتصادی و سیاسی را خنثی کند. دولتمردان اجازه ندادند شکنندگی در چارچوب‌های اداره کشور ایجاد شود. شخص رئیس‌جمهور و هیات دولت به عنوان فرزندان ملت ماموریت خود را در سال 91 به نحو احسن انجام دادند و شاید اگر جریانات دیگری در رأس امور بودند نمی‌توانستند در این شرایط اقتصاد مقاومتی را مدیریت کنند و شاید شاخص‌های کشور در حوزه‌های مختلف به سمت اعداد نامناسبی حرکت می‌کرد.

از سوی دیگر باید به این نکته اشاره کنم که عملکرد مجلس نهم در سال 91 با توجه به تمام شاخص‌ها، از جمله تعداد تذکرات و استیضاح‌هایی که انجام شده قابل قبول نبوده، تا جایی که موضع رهبر معظم انقلاب را در پی داشته و ایشان استیضاح وزیر کار را غلط دانستند. به نظر می‌رسد رفتار غلطی که رهبر انقلاب درمورد آن استیضاح تذکر دادند در مورد بسیاری از برخوردهای دیگر مجلس نهم قابل تعمیم است اما رهبر انقلاب به خاطر اهمیت بیشتر موضوع تنها در این مورد اظهارنظر داشتند. مجلس نهم در نوع رفتار خود نسبت به دولت و مسائل اجرایی از دو آسیب جدی رنج می‌برد.

اول این‌که رویکردهای قومی و قبیله‌ای به‌شدت در حال حاکم شدن بر رفتار برخی نمایندگان است و این رفتارها بسیاری از مسائل را در مجلس دگرگون می‌کند، ثانیاً در سطح کلان برخی رفتارها و کنش‌های مجلس نهم در طول ادوار مجلس شورای اسلامی کاملاً بی‌سابقه بوده است. شاید بخشی از آن در مجلس هشتم دیده می‌شد اما در کل مجالس پس از انقلاب سابقه چنین برخوردی با دولت وقت و مدیران کشور به این شکل را نداشته‌اند. امیدواریم این مدل رفتاری از سوی نمایندگان محترم مجلس نهم در سال 92 اصلاح و تغییر کند.
 

عبدالرضا داوری-عضو هیات علمی دانشگاه