ماهواره اميد در عرض ۲‎/۵ سال طراحى و اجرا شد و اين برنامه در سه محور اساسى ماهواره، ايستگاه هاى هدايت و بهره بردارى و ماهواره بر تدوين شده بود
دكتر اصغر ابراهيمى پژوهشگر و كارشناس علوم و فناورى هاى فضايى درباره پيشينه ساخت ماهواره اميد اظهار داشت: پروژه ماهواره اميد طى دو سال پس از تصويب برنامه راهبردى فعاليت هاى فضايى كشور در هيأت دولت يعنى تابستان سال ۱۳۸۵ رسماً آغاز شد.

دكتر ابراهيمى افزود: اين برنامه در سه محور اساسى ماهواره، ايستگاه هاى هدايت و بهره بردارى و ماهواره بر تدوين شده بود كه اين موضوعات به هر كدام از سازمان هاى مجرى مربوطه ابلاغ شد.

وى با بيان اينكه قدم اول طراحى ساخت ماهواره اميد، طراحى ساخت ايستگاه هاى ميكروماهواره و پرتاب كننده «سفير اميد» بود، افزود: يكسال و نيم بعد از تصويب برنامه ماهواره ملى اميد در بهمن ماه سال ۸۶ ساخته و در دهه مبارك فجر توسط رئيس جمهورى پرده بردارى شد.

دكتر ابراهيمى ادامه داد: همزمان با پرده بردارى از ماهواره ملى اميد، «كاوشگر-۱» به فضا پرتاب شد كه وظيفه آن داده بردارى از مسير پروازى ماهواره بر «سفير» و تست برخى از سيستم هاى ماهواره بر و ماهواره بود. وى افزود: در تابستان ۱۳۸۷ طراحى و ساخت ماهواره بر «سفير اميد- 1» به اتمام رسيد و به منظور صحه گذارى بر عملكرد اين ماهواره بر عمليات پرتاب آن در تابستان انجام شد.

اين كارشناس علوم و فناورى هاى فضايى كشورمان در ادامه اين گفت وگو اظهار داشت: در آبان ماه ۱۳۸۷ «كاوشگر- 2» به منظور تكميل اطلاعات مسير پروازى به فضا پرتاب شد. وى درباره تفاوت كاوشگر۲ و ۱ افزود: اختلاف بين اين دو كاوشگر در نوع محموله آنها بود، محموله كاوشگر- 2 داراى سيستم بازگشت به زمين بود و در حين پرواز و بازگشت به زمين از محيط پروازى خودش تصوير بردارى كرده كه اين تصاوير را به صورت مستقيم به زمين ارسال كرده است.

دكتر ابراهيمى افزود: محموله «كاوشگر- 2» توسط سيستم چندگانه چتر نجات به زمين فرود آمد كه خود گام مهمى در ارزيابى محموله هاى فضايى محسوب مى شود. وى با بيان اينكه با اين چند تست انجام شده ماهواره بر «سفير اميد- 2» به طور كامل آماده بهره بردارى گرديد، ادامه داد: «اين ماهواره بر در شب ۱۴ بهمن ۱۳۸۷ مصادف با شب ميلاد امام موسى كاظم(ع) در ساعت ۲۲‎/۰۶ از پايگاه فضايى كشور به فضا پرتاب گرديد. وى افزود: اين پرتاب در كليه مراحل خود با موفقيت كامل همراه بود و ماهواره ملى اميد را در مدار مربوطه قرار داد.

* ويژگى هاى ماهواره بر

دكتر ابراهيمى در تشريح اين ماهواره بر تصريح كرد: ماهواره بر «سفير اميد-۲» ماهواره برى دو مرحله اى بوده كه هر مرحله داراى موتورهاى پيش ران مستقل است كه موتور مرحله اول موتورى پرقدرت بوده كه مجموع وزن ۶ تنى ماهواره بر از زمين را جدا مى كند و به كار خود تا ارتفاع ۶۸ كيلومتر زمين ادامه داده و پس از آن سوخت موتور تمام شده و كار مرحله اول به اتمام مى رسد.

وى افزود: با اتمام كار موتور مرحله اول اين قسمت از ماهواره بر جدا شده و به زمين سقوط مى كند و بلافاصله موتور مرحله دوم آغاز به كار مى نمايد. اين كارشناس علوم و فناورى هاى فضايى ادامه داد: «موتور مرحله دوم وظيفه ادامه مسير و حمل ماهواره تا ارتفاع مورد نظر را برعهده دارد و در ارتفاع ۲۵۰ كيلومترى از سطح زمين، ماهواره ملى اميد را با سرعت ۷۸۰۰ متر بر ثانيه در مدار تزريق مى كند. دكتر ابراهيمى تصريح كرد: تكنولوژى و فناورى طراحى ساخت ماهواره بر «سفير اميد» در سطح بسيار بالايى قرار دارد. وى در تشريح چگونگى قرار گرفتن ماهواره اميد در مدار اظهار داشت: مدار ماهواره ملى اميد مدار نزديك زمين يا مدار LEO مى باشد.

وى افزود: حضيض مدار ۲۵۰ كيلومتر و نقطه اوج آن۱۸۵ كيلومتر است. دكتر ابراهيمى ادامه داد: ماهواره ملى اميد، ماهواره اى با وزن ۲۷ كيلوگرم و با ابعاد ۴۰ ۴۰ ۴۰ سانتى متر مكعب و شامل زير سامانه هاى فرستنده فضايى، گيرنده فضايى، تأمين انرژى، توزيع انرژى، كامپيوتر مركزى تعيين وضعيت ماهواره و كنترل حرارت، آنتن هاى فرستنده و گيرنده و سازه مى باشد.

* وظايف ماهواره اميد

اين كارشناس فضايى و فناورى هاى فضايى همچنين درباره وظايف ماهواره اميد گفت: ماهواره ملى اميد ماهواره اى پژوهشى - تحقيقاتى و مخابراتى است كه ارسال پيام صوتى رياست محترم جمهورى، داده پردازى از زيرسامانه هاى مختلف ماهواره و اطلاعات مدارى شامل دما و فشار و همچنين دريافت و ارسال اطلاعات متنى از زمين يا به عبارتى ديگر تله تكست مى باشد. وى ادامه داد: ماهواره ملى اميد طى پروازى در مدار با ايستگاه هاى زمينى مربوطه در ارتباط است و توسط چندين ايستگاه زمينى كه اين ايستگاه هاى زمينى توسط يك ايستگاه زمينى مركزى با عنوان «ايستگاه هدايت و كنترل عمليات پرواز» فرامين لازم را دريافت كرده و اطلاعات جمع آورى شده از فضا را به ايستگاه ها ارسال مى كند.

دكتر ابراهيمى گفت: ماهواره ملى اميد در هر شبانه روز ۱۵ بار به دور زمين مى چرخد و پريود چرخش آن به دور زمين تقريباً ۹۴ دقيقه مى باشد. اين كارشناس فناورى هاى فضايى در ادامه تأكيد كرد: در طراحى و ساخت ماهواره ملى اميد و ماهواره بر «سفير اميد» از كمك كشورهاى خارجى استفاده نشده و تماماً توسط دانشمندان علوم فضايى كشور در صنايع مختلف فضايى طراحى و ساخته شده است. به همين دليل كل مجموعه پرتاب كننده ماهواره، پايگاه پرتاب و ايستگاه هاى زمينى كاملاً بومى و ايرانى هستند.

وى درباره تأثير اين پيشرفت فضايى بر ساير علوم و فناورى هاى كشورمان اظهار داشت: صنعت و فناورى فضايى به مثابه موتور پيش ران ساير فناورى هاى پيشرفته محسوب مى گردد، در ساخت ماهواره و ماهواره بر و ايستگاه هاى زمينى مربوطه بايستى از چندين تكنولوژى پيشرفته بهره گيرى كرد، بنابراين، اين امر باعث پيشرفت ساير فناورى ها از جمله فناورى هاى مخابراتى، كنترلى، هدايت و ناوبرى شده است. دكتر ابراهيمى افزود: در توليد سوخت ماهواره بر صنايع شيميايى كشور با پيشرفت مواجه هستند و علاوه بر پيشرفت اين فناورى ها وضعيت ارتقاى دانش علمى در دانشگاه ها نيز قابل ذكر است. وى افزود: هم اكنون دانشگاه هاى كشور در علوم مختلف از جمله رشته مهندسى هوافضا، مهندسى مكانيك گرايش طراحى جامدات و گرايش ساخت و توليد، رشته مهندسى برق در گرايش هاى مختلف همانند قدرت، كنترل و مخابرات و رشته هاى علوم پايه همانند فيزيك، شيمى و علوم كامپيوتر پيشرفت قابل ملاحظه اى داشته اند. دكتر ابراهيمى درباره قرار گرفتن ماهواره اميد در مدار LEO نيز گفت: مدارهاى ماهواره به سه دسته عمده تقسيم مى شوند، اولين مدار، مدار LEO است كه مدار نزديك به زمين است و مدارهاى بعدى NEO و GEO هستند.
وى افزود: ماهواره هاى سنجش از دور زمين در مدار LEO قرار مى گيرند كه ارتفاع اين مدار ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ كيلومتر است.

اين كارشناس علوم و فناورى هاى فضايى ادامه داد: بخشى از ماهواره هاى مخابراتى و عمده ماهواره هاى تحقيقاتى و پژوهشى در مدار LEO قرار مى گيرند.وى ادامه دارد: ماهواره هاى ناوبرى و هواشناسى نيز در مدار NEO قرار مى گيرند كه از جمله ماهواره هاى ناوبرى مى توان به ماهواره هاى سيستم جهانى موقعيت بالا اشاره كرد.ابراهيمى توضيح داد: اين ماهواره ها در ارتفاع ۲۱ هزار كيلومترى از سطح زمين واقع شده اند.وى در توضيح مدار GEO نيز گفت: مدار GEO مدارى دايره اى با ارتفاع ۳۶ هزار كيلومتر از سطح زمين و منطبق بر صفحه استواى زمين است كه از جمله ويژگى اين مدار آن است كه ماهواره ها در آن در هر ۲۴ ساعت يكبار هم جهت با چرخش وضعى زمين به دور زمين مى چرخند و از ديد ناظر زمينى به نظر مى رسد كه ماهواره هايى كه در مدار GEO قرار دارند همواره در يك نقطه ثابت هستند.وى افزود: ماهواره هاى مخابراتى و راديو تلويزيونى در اين مدار قرار دارند.