ایالات متحده آمریکا

سنت دیرینه‌ی وزارت دفاع آمریکا این است که گزارش‌هایی از وضعیت نظامی سایر کشورها و میزان تحرکات نظامی آن‌ها تهیه کند و به رؤیت سایر نهادهای اجرایی یا قانون‌گذاری برساند. در آخرین نسخه از این گزارش‌ها، روز سه‌شنبه نسخه‌ِی خلاصه و غیرطبقه‌بندی‌شده‌ی گزارش وزارت دفاع آمریکا با موضوع توان نظامی ایران منتشر شد. پیشنهاد این گزارش از سوی کنگره به وزارت دفاع بوده و بنا به توصیه‌ی کنگره، این گزارش تهیه شده است. 

رئیس دولت های نهم و دهم: "گرچه انتظار این بود که در دوره ریاست جمهوری شما، گذشته جبران شود یا دست کم از ظلم جدید علیه ملت ایران ممانعت شود، اما مسائل فراوانی اتفاق افتاد که از بین همه فقط به یک مورد می پردازم که اخیرا روی داده است/ملت ایران انتظار دارد، این مورد خاص که تماما و مشخصا در دوره حکومت جناب عالی و آن هم در اواخر دوره ریاست شما و بر خلاف تمام موازین و قواعد حقوقی بین المللی اتفاق افتاده است، توسط جناب عالی و به سرعت مرتفع شده، حق ملت ایران استیفا گردد، منابع به طور کامل مسترد و خسارات وارده نیز جبران شود."

رهبر معظم  انقلاب در دیدار رمضانی خویش با مسئولان نظام-۱۳۹۵/۳/۲۵- با اشاره به برجام، به برخی خلل و فرج این سند اشاره کردند و فرمودند: «معایب چیست؟ معایب همان چیزی است که همیشه از آن بیمناک بودیم و تکرار می‌کردیم و می‌گفتیم: آقا، این‌ها بدعهدند، بدذات‌اند، دبه‌دربیار هستند، زیر قولشان می‌زنند، عمل نمی‌کنند.» در اینجا تلاش خواهیم کرد تا به برخی بدعهدی‌های آمریکایی‌ها در طول دو سال منتهی به برجام اشاره کنیم تا به نقض‌عهدهای پی‌درپی این بازیگر در دوره‌ی پسابرجام برسیم.

"تاریخ" درس‌هایی برای امروز است. گذشته چراغ راه آینده است و سیاستمدار هوشیار کسی است که از دل تجربه‌ها‌ی گذشته، "مسیر درست" را برای آینده پی‌ریزی کند. حالا شاید بهتر می‌توان حکمت آن عدم خوشبینی رهبر معظم انقلاب به مذاکره‌ی با آمریکا را فهمید. «رفتار آمریکایی‌ها در طول شصت سال گذشته، هیچ‌گونه تغییری نکرده است. آنها همان‌گونه که از ملی شدن صنعت نفت ایران ممانعت کردند، اگر می‌توانستند از دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای نیز جلوگیری می‌کردند. حتی «اگر به آنها رو بدهیم فردا سر مسائل زیست‌فناوری و نانو و مسائل علمی دیگر هم بازی درمی‌آورند و اشکال‌تراشی می‌کنند.»(۱۳۹۵/۰۲/۰۱) آمریکا همان آمریکا است با همان خوی استکباری و سلطه‌طلبی. معلوم است که با چنین موجودی هیچگاه نمی‌توان به نتیجه‌ی معقول دست یافت. 

بیش از ۱۰۰ سال پیش بود که آمریکایی‌ها خود را وارد فضای سیاسی ایران کردند. آمریکایی‌ها تا پیش از انقلاب تعیین‌کننده‌ی معادلات سیاسی در ایران بودند اما بعد از انقلاب اسلامی، ید طولای آن‌ها در ایران قطع شد. در طول این ۱۰۰ سال، همواره آنکه ضرر کرده است، ایران بوده و آنکه جز غارت و چاپیدن کار دیگری نکرده، آمریکا بوده است. گرچه رئیس‌جمهور وقت آمریکا پیام نوروزی می‌فرستد و در آن اظهار امیدواری می‌کند که راه‌های نوینی برای رابطه‌ی دو کشور به وجود آید، اما آنچه هیچ تغییری نکرده است، ماهیت وجودی رابطه‌ی آمریکا با سایر کشورهاست. ماهیتی که برخاسته از خوی استکباری و سلطه طلبی آن‌ها است.

لابی آیپک اما این بار در پیامی صریح و مستقیم از نامزدهای حزب جمهوریخواه ایالات متحده خواسته است تا ضمن ابراز مخالفت خود با سند توافق هسته ای صورت گرفته میان ایران و اعضای ۱+۵، در جریان تبلیغات انتخاباتی خود بر لزوم ابطال برجام در صورت حضور در مسند ریاست جمهوری تاکید کنند.

آمریکایی‌ها «هجوم به اقتصاد ایران» را به‌عنوان یکی از راه‌های مهار ایران در نظر گرفته‌اند. بر همین اساس، بعد از توافق هسته‌ای نیز آمریکایی‌ها تلاش کردند چنین القا کنند که چیزی نسبت به قبل عوض نشده است. از همین‌رو، تمام تلاش آن‌ها بر حفظ آن چیزی بود که از آن با عنوان «ریسک سرمایه‌گذاری» در ایران یاد کرده‌اند. کنگره‌ی آمریکا اقداماتی را انجام داد که برآیند کلی آن، جلوگیری از رابطه‌ی اقتصادی سایر شرکت‌ها و کشورها با ایران است. برای مثال، نمایندگان آمریکا با اختلافی اندک، طرحی را تصویب کردند که قدرت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری این کشور را در رفع تحریم‌ها علیه ایران بر اساس توافق هسته‌ای محدود کرده است. 

از دورانی که مشخص شد شوروی از یک نظام معارض غرب به یک نظام درگیر مشکلات داخلی خود تبدیل شده است، یعنی از اوائل دهه 1360 تاکنون، ایران و اسلام گرایی مشکل اصلی آمریکا و بقیه کشورهای غربی و رژیم‌های ارتجاعی و سکولار وابسته به آن بوده است و تاکنون هیچ واقعه‌ای با فرض اینکه با منافع آمریکا و... ناخوان باشد، نتوانسته‌است جای مشکل ایران و اسلامگرایی را برای آمریکا و... بگیرد. هنری کیسینجر که نماد برجسته تفکر سیستمی آمریکا به حساب می‌آید، با صراحت گفت: «داعش و تروریسم موقتی و میراست اما آنکه ماندگار است و غلبه بر آن به این سادگی‌ها نیست، ایران و تاثیرات ناشی از آن بر منطقه حساس خاورمیانه است.»

در این بین در سال‌های پس از انقلاب جریانات مختلف از پنجره‌ی اندیشه‌ی خود به حدودوثغور تعامل با آمریکا نگریسته‌اند و حتی با در دست گرفتن مصادر قدرت توانسته‌اند تأثیراتی بر روند مواجهه با آمریکا بگذارند. هرچند تجربه‌ی تاریخی نشان داده، سیاست‌ها و راهبردهایی که با روح غالب انقلاب اسلامی همخوانی نداشته باشد نمی‌تواند دوام و قوام یابد و دیر یا زود از محور معادلات سیاسی کشور خارج می‌گردد. از جریانات سیاسی کشور که نگاه خاص به آمریکا و تفسیر ویژه‌ای از ماهیت ارتباط با آن دارد جریان اصلاحات است.