امام خامنه ای در مورخ ۱۳۹۴/۰۴/۰۲: "لغو تحریم‌ها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود، نگویند شما تعهدات را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریم‌ها لغو شود، ما این مسئله را مطلقاً قبول نداریم. اجرائیات لغو تحریم‌ها باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد."

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسئولان نظام ضمن حمایت از تیم مذاکره کننده هسته‌ای، خطوط قرمز مذاکرات را مجددا مورد تاکید قرار دادند، بنابراین انتظار می رفت که تیم مذاکره کننده که مورد حمایت مقام معظم رهبری قرار دارد و القابی نظیر «غیور» و «شجاع» و  «امین» را از ایشان دریافت کرده است حداقل به این خطوط قرمز پایبند باشد. اما بررسی های اولیه متن رسمی برجام نشان می دهد که اکثر خطوط قرمز اعلام شده توسط رهبر معظم انقلاب در توافق وین(+) نقض شده است. در ادامه این خطوط قرمز و موارد نقض آن ها به همراه شماره صفحه بخش مورد نظر در متن برجام (برنامه ی جامع اقدام مشترک) مرور خواهد شد:

برای دریافت فایل پی دی اف و با کیفیت خطوط قرمز اینجا یا بر روی عکس فوق کلیک نمایید

خط قرمز اول: محدودیت های بلند مدت

آنها اصرار دارند بر محدودیّت بلندمدّت؛ ما گفتیم ما محدودیّت ۱۰ سال و ۱۲ سال و مانند اینها را قبول نداریم؛ ۱۰ سال یک عمر است؛ همه‌ى آنچه ما در این مدّت به دست آوردیم، در حدود ۱۰ سال طول کشیده است! بله، سابقه‌ى هسته‌اى در داخل کشور بیش از اینها است که بعضى اوقات هم گفته میشود در بعضى از بیانات، لکن در آن سالهاى اوّل در واقع کارى انجام نگرفته بود؛ کار اساسى و عمده مال همین حدود ده پانزده سال اخیر است. محدودیّت ۱۰ ساله را ما قبول نداریم؛ ما مقدار سالهاى معیّنى را که مورد قبول ما است به مجموعه‌ى هیئت مذاکره‌کننده گفته‌ایم که چه مقدار، محدودیّت را قبول کرده‌ایم، امّا تعداد سالهاى محدودیّت را گفته‌ایم ۱۰ سال و ۱۲ سال و این چیزهایى که این حضرات میگویند قبول نداریم.(+)

زمانهاى ۱۵ سال و ۲۵ سال - که مدام میگویند ۱۵ سال براى فلان چیز، ۲۵ سال براى فلان چیز - و این زمانهاى این‌جورى را هم ما قبول نداریم؛ مشخّص است، این زمان اوّل و آخرى دارد و تمام خواهد شد.

اینها موارد عمده و مهمّى است که روى آن تکیه داریم؛(+)
موارد نقض شده در توافق وین:

آژانس برای ۲۵ سال، سنگ معدن تغلیظ شده ی اورانیوم تولید شده توسط ایران را در همه ی کارخانه ها مورد نظارت و دیده بانی قرار خواهد داد.(ص۱۰)

آژانس برای ۲۰ سال لوله های سانتریفیوژ ایران را مورد نظارت و محدودیت قرار خواهد داد. (ص۱۰)

ایران برای ۱۵ سال دست به باز فرآوری سوخت نخواهد زد و هیچ تاسیساتی برای این کار نخواهد ساخت.(ص۲۵)

ایران برای ۱۵ سال در تولید فلزات اورانیوم و پلوتونیم و همچنین متالوژی این فلزات شرکت نخواهد کرد.(ص۲۶)

ایران برای ۱۰ سال فقط ۵۰۶۰ سانتریفیوژ نسل ۱ و فقط در نطنز خواهد داشت.(ص۲۷)

ایران برای ۱۵ سال تنها تا ۳٫۶۷ درصد می تواند غنی سازی کند(ص۲۷)

ایران برای ۱۰ سال به تست سانتریفیوژ IR-۴ به صورت تک و آبشار ۱۰ تایی ادامه خواهد داد.(ص۲۸)

ایران برای ۱۰ سال به تست سانتریفیوژ IR-۵ به صورت تک ادامه خواهد داد.(ص۲۸)

ایران برای ۱۵ سال همه ی تست های همراه با اورانیوم سانتریفیوژ های خود را تنها در نطنز و همه ی تست های مکانیکی سانتریفیوژهای خود را در تنها در مجتمع تهران و نطنز انجام خواهد داد.(ص۲۹)

ایران برای ۱۵ سال هیچ غنی سازی و هیچ ماده ی هسته ای در فردو نخواهد داشت.(ص ۳۱)

ایران برای ۱۵ سال  تنها ۱۰۴۴ سانتریفیوژ نسل ۱ در فردو خواهد داشت.(ص۳۱)

ایران بعد از ۱۰ سال به نصب زیرساخت های ضروری سانتریفیوژهای IR-۸ در نطنز اقدام خواهد کرد.(ص۳۳)

ایران برای ۱۵ سال ذخایر اورانیوم غنی شده ی ۳٫۶۷ درصد خود را به کمتر از ۳۰۰ کیلوگرم محدود خواهد کرد.(ص۳۴)

ایران برای ۱۵ سال تاسیساتی برای تبدیل سوخت به گاز UF۶ نخواهد ساخت.(ص۳۵)(+)

خط قرمز دوم؛ بازرسی های غیرمتعارف

بنده با بازرسی‌های غیرمتعارف و پرس و جو از شخصیتها را هم به هیچ‌وجه بنده موافق نیستم. بازرسی از مراکز نظامی را هم نمی‌پذیریم همچنان که قبلاً هم گفتیم.(+)

به‌هیچ‌وجه اجازه داده نشود که به بهانه‌ی نظارت، اینها به حریم امنیّتی و دفاعی کشور نفوذ کنند؛ مطلقاً.مسئولین نظامی کشور به‌هیچ‌وجه مأذون نیستند که به بهانه‌ی نظارت و به بهانه‌ی بازرسی و مانند این حرفها، بیگانگان را به حریم و حصار امنیّتی و دفاعی کشور راه بدهند، یا توسعه‌ی دفاعی کشور را متوقّف کنند؛ 

 
هیچ شیوه‌ی نظارتی غیر متعارف که جمهوری اسلامی را به یک کشور اختصاصی از لحاظ نظارت تبدیل میکند، به‌هیچ‌وجه مورد قبول نیست. همین نظارتهای متعارفی که در همه‌ی دنیا معمول است، اینجا هم همان نظارتها [باشد]، و نه بیشتر.(+)
 
موارد نقض شده در برجام:
 
ایران به آژانس اجازه خواهد داد که بر اجرای اقدامات داوطلبانه فوق الذکر برای دوره‌های زمانی مربوطه و نیز اجرای تدابیر شفافیت ساز به شرح مندرج در این برجام و پیوست‌های آن نظارت نماید. این اقدامات شامل:حضور بلندمدت آژانس در ایران؛ نظارت آژانس بر کنسانتره سنگ معدن اورانیوم تولیدی توسط ایران در همه کارخانه‌های تغلیظ سنگ معدن اورانیوم به مدت ۲۵ سال؛ نظارت و مراقبت در مورد روتورزها و بیلوزهای سانتریفیوژ به مدت ۲۰ سال؛ استفاده از فنآوری‌های مدرن تائید شده و گواهی شده توسط آژانس از جمله دستگاه سنجش میزان غنی سازی به صورت مستقیم، و مهر و موم‌های الکترونیک؛ و یک سازوکار قابل اتکا برای اطمینان از رفع سریع نگرانی‌های آژانس در زمینه دسترسی به مدت ۱۵ سال، به شرح مندرج در پیوست ۱.
 
 ایران به فعالیت هایی که به توسعه تجهیزات انفجاری هسته‌ای منجر می‌تواند شود شامل فعالیت‌های متالورژی اورانیوم و پلوتونیوم به نحو مشخص شده در پیوست ۱، از جمله در سطح تحقیق و توسعه، مبادرت نخواهد نمود.
 ایران با کانال خریدی که جزئیات آن در این برجام، به شرح مندرج در پیوست ۵، آمده و مورد تایید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود همکاری نموده و مطابق آن عمل خواهد کرد.
 
صحبت های جزئی و دقیق اوباما درباره چگونگی رژیم بازرسی های غیر متعارف ایران:
 
براي ده سال ، آنها تحت شديدترين محدوديتها قرار دارند و بعد از آن نيز آنها هنوز بايد پروتکل الحاقي را رعايت کنند ، پروتکلي که به ما اطمينان مي دهد شديدترين رژيم بازرسيهايي را که تا کنون ايجاد شده است داشته باشيم.
 
علاوه بر اين سايتهاي ثابت که ما به آنها توجه داريم، آژانس بين المللي انرژي اتمي اين ظرفيت را دارد که اگر با سايتي مشکوک برخورد کرد، از جمله با سايت نظامي مشکوکي مثل پارچين روبرو شود، مي تواند به ايرانيها بگويد که بايد از آنجا بازرسي کند. شايد ايرانيها بخواهند مذاکره کنند که اين کار چگونه انجام شود اما اگر آنها بخواهند دست آخر مخالفت کنند و به آن سايت دسترسي منطقي فراهم نکنند، در آن صورت به طور بالقوه توافق را نقض کرده اند و تحريمها مي تواند دوباره و فورا برقرار شود. اين کار شامل جمع آوري نمونه خاک نيز مي شود. به همين شکل ما مکانيسمهايي داريم ...
همين قضيه درباره اين احتمال که ايران ممکن است موادي را وارد کند که مي تواند در برنامه هسته اي استفاده شود اما کاربردي دوگانه دارد، صدق مي کند. ما مکانيسمهاي بي سابقه اي را فراهم کرده ايم که بتوانيم هر کدام از اين واردات را بررسي کنيم و از آنها بخواهيم به ما نشان دهند از اين مواد و وسايل چگونه استفاده مي شود تا مطمئن شويم براي کار ديگري استفاده نمي شود.
اين مکانيسم بسيار سختگيرانه تر از همه چيزهايي است که براي مثال درباره کره شمالي انجام شد. آژانس و جامعه بين المللي درسهاي زيادي از بازرسيهاي قبلي و تجربيات قبلي خود کسب کرده است و اين درسها را توانسته ايم در اين توافقنامه بگنجانيم.(+)
 

خط قرمز سوم: محدودیت غنی سازی و حفظ فردو

طرف مقابل به مرگ گرفته که به تب راضی بشوید. هدف آنها این است که جمهوری اسلامی را در باب ظرفیّت غنی‌سازی مثلاً - که یکی از مسائل است - به ده هزار سو راضی کنند، منتها از پانصد سو و هزار سو شروع کرده‌اند، که حدود ده هزار سو مثلاً محصول حدود ده هزار سانتریفیوژ - همین قدیمی‌هایی که از قبل داشتیم و داریم - است. هدف آنها این است. مسئولین ما میگویند ما به ۱۹۰۰۰۰ سو احتیاج داریم. ممکن است این نیاز مال امسال و دو سال دیگر و پنج سال دیگر نباشد، امّا این نیاز قطعی کشور است، خب، باید نیاز کشور تأمین بشود. اصل حرفی که آمریکایی‌ها در این قضیه دارند، حرف ناحقّی است.

موارد نقض شده در برجام:

 ایران، در ده سال آغاز به از رده خارج کردن سانتریفیوژهای IR-۱ خود خواهد نمود. طی این دوره، ایران ظرفیت غنی سازی خود در نظنز را حداکثر تا ظرفیت غنی سازی اورانیوم تعداد ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR-۱ نصب شده نگه خواهد داشت. سانتریفیوژهای اضافی و زیرساخت های غنی سازی مربوطه در نطنز تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشروح در پیوست ۱ انبار خواهد شد.(ص۲۷)

خطوط قرمز درباره فردو چه بود؟

رهبر معظم انقلاب ۱۶ تيرماه ۱۳۹۳ در ديدار مسئولان نظام بر حفظ مهيت غني سازي تاسيسات فردود تاکيد کردند. ايشان در اين باره گفتند:

حفظ تشکیلاتی که دشمن قادر به تخریب آن نیست. روی «فردو» تکیه میکنند، چون غیر قابل دسترسی است برای آنها؛ میگویند جایی که ما نمیتوانیم به آن ضربه بزنیم، نباید داشته باشید! این خنده‌آور نیست؟(+)
موارد نقض شده در برجام:

 ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای ۱۵ سال، فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنی سازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنی سازی اورانیوم خود را تا سقف ۶۷/ ۳ درصد نگه خواهد داشت و در فردو، از هرگونه غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی سازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافت پذیر خودداری خواهد ورزید.(ص۲۷)

ایران تاسیسات فوردو را به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فنآوری تبدیل خواهد نمود. همکاری بین المللی از جمله به شکل سرمایه گذاری های مشترک علمی در حوزه های تحقیقاتی مورد توافق ایجاد خواهد شد. ۱۰۴۴ ماشین IR-۱ در قالب شش آبشار در یک بال در تاسیسات فردو باقی خواهد ماند. دو عدد از این آبشارها به همراه زیرساخت‌های مربوطه بدون اورانیوم به چرخش ادامه خواهد داد و از جمله از طریق اصلاح مقتضی زیرساخت ها، برای تولید ایزوتوپ های پایدار منتقل خواهد شد. چهار آبشار دیگر به همراه کلیه زیرساخت های مربوطه به صورت ساکن باقی خواهند ماند. کلیه سانتریفیوژهای دیگر و زیرساخت های مرتبط با غنی سازی جمع آوری و تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشخص شده در پیوست ۱ انبار خواهد شد.

نکته مهم درباره فردو در برنامه جامع مشترک اقدام اين است از تعداد ۱۰۰۰ سانتريفيوژ نسل اول که در فردو نگهداري خواهد شد تنها يک آبشار (۱۶۴ سانتريفيوژ) به يکديگر متصل است. اين موضوع از آن جهت اهميت دارد که براي فرآيند غني سازي هر سانتريفيوژ نمي تواند به تنهايي غني سازي کند و بايد در يک آبشار ۱۶۴ تايي قرار بگيرد. اما نکته قابل تامل و مضحک آن است که ايران اجازه ندارد به آن يک آبشاري که قرار است که در فردو شکل بگيرد گاز تزريق کند. با اينکه هزار دستگاه در فردو مي چرخد اما طي ۱۵ سال يک گرم هم اروانيوم غني شده در اين تاسيسات توليد نمي شود.(+)

اين در حالي است که مقام معظم رهبری همچنين ۲۰ فروردین ۱۳۹۳ در دیدار با مدیران و دانشمندان انرژی هسته‌ای در بیان خطوط قرمز نظام در مذاکرات به ۶ مورد اشاره داشتند که در این بین ۳ مورد به صورت مستقیم به موضوع فردو مرتبط مي‌شود.

الف) کسی حق مداخله روی دستاوردهای هسته‌ای را ندارد.
ب) مسئولان باید در مورد دستاوردهای هسته‌ای تعصب داشته باشند.
ج) مذاکره کنندگان کشورمان نباید هیچ حرف زوری را از طرف مقابل قبول کنند.
(+

خط قرمز چهارم: لغو همه تحریم ها در روز امضای توافق

بنده تصریح میکنم، تحریمهاى اقتصادى و مالى و بانکى، چه آنچه به شوراى امنیّت ارتباط پیدا میکند، چه آنچه بهکنگره‌ى آمریکا ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به دولت آمریکا ارتباط پیدا میکند، همه باید فوراً در هنگام امضاى موافقت‌نامه لغو بشود؛ بقیّه‌ى تحریمها هم در فاصله‌هاى معقول [لغو بشود].(+)

 تحریمها به‌طور کامل و یکجا بایستی لغو بشود. اینکه یکی از آنها میگوید تحریمها شش ماه دیگر لغو میشود، یکی میگوید نه ممکن است یک سال هم طول بکشد، یکی دیگر میگوید ممکن است از یک سال هم بیشتر بشود، اینها بازیهای متعارف معمول اینها است؛ اینها هیچ قابل اعتناء و قابل قبول نیست؛ 

موارد نقض شده در برجام:

۱- تحریمهای ثانویه کنگره مرتبط با هسته‌ای تعلیق میشود و نه لغو و همچنان ریسک بازگشت پذیری فوری باقی میماند. تنها دستور اجرایی ۱۳۶۲۲ و ۱۳۶۴۵ و ۱۳۵۹۰ لغو میشود که اهمیتی ندارد!

۲- تحریمهای اتحادیه اروپا تعلیق میشود و نه لغو. تنها مقررات اجرایی No ۲۶۷/۲۰۱۲ متوقف میشه و ساختار تحریمها از جمله Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP باقی می ماند!
۳- اتحادیه اروپا تحریم مربوط به سوئیفت را در روز اجرای توافق تعلیق یا لغو نمی‌کنند. بلکه برداشته شدن این تحریم به روز انتقال یعنی ۸ سال بعد موکول شده است.
۴- دارایی‌های بلوکه شده مربوط به ایران در کشورهای اروپایی؛ در نتیجه در روز اجرای توافق دارایی‌های بانک مرکزی، شرکت ملی نفت و نهادهای وابسته، شرکت کشتیرانی و نهادهای وابسته و افراد و نهادهایی که در فعالیت‌های موشکی و اشاعه‌ای فعال هستند، آزاد نمی‌شود.
۵-  از میان تحریم‌هایی که قرار است در روز توافق از سوی اتحادیه اروپا برداشته شود، برخی تعلیق و برخی خاتمه می‌یابد. بر اساس متن فوق الذکر تحریم‌های اشاره شده از بند ۱.۱.۱ تا ۱.۳.۳ تعلیق می‌شوند. این تحریم‌ها مرتبط با مصوبه شورای تصمیم‌گیری اروپا بوده (۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP) و تنها تعلیقمی‌شود. این تحریم‌ها شامل تحریم‌های بانکی، تراکنش‌های مالی، بیمه،اوراق قرضه، خرید نفت و گاز و محصولات پتروشیمی، تحریم‌های کشتیرانی  و حمل و نقل می‌شود. تنها تحریمی که خاتمه می‌یابد تحریم فلزات گران‌بها است که به مصوبه شورای مقررات اتحادیه اروپا (No ۲۶۷/۲۰۱۲) مرتبط می‌شود.
درنتیجه برخی از تحریمهای ایالات متحده آن هم با تایید آژانس، فقط متوقف خواهد شد، نه لغو!

خط قرمز پنجم: لغو تحریم‌ها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود

سخنان صریح رهبر معظم انقلاب:

لغو تحریم‌ها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود، نگویند شما تعهدات را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریم‌ها لغو شود، ما این مسئله را مطلقاً قبول نداریم. اجرائیات لغو تحریم‌ها باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد.(+)

تحریمها بایستی در همان روز توافق به‌طور کامل لغو بشود؛ این باید اتّفاق بیفتد. اگر قرار باشد که لغو تحریمها باز متوقّف بشود بر یک فرایند دیگری، پس چرا ما اصلاً مذاکره کردیم؟ (+)

اینکه آمریکایی‌ها تکرار میکنند که «ما قرارداد با ایران میبندیم، بعد نگاه میکنیم ببینیم اگر به قرارداد عمل کردند تحریمها را برمیداریم» این حرف حرف غلط و غیر قابل قبولی است؛ این را ما قبول نداریم. رفع تحریمها جزو موضوعات مذاکره است، نه نتیجه‌ی مذاکرات؛ آن کسانی که دست‌اندرکار هستند، فرق این دو را بخوبی میفهمند. این یک خدعه‌ی آمریکایی است که میگویند قرارداد میبندیم، نگاه میکنیم به رفتارها، بعد تحریمها را برمیداریم! این‌جوری نیست؛ همین‌طور که مسئولین ما صریحاً گفته‌اند و رئیس‌جمهور محترم صریحاً گفت، رفع تحریمها باید بدون هیچ فاصله‌ای در هنگام رسیدن به توافق انجام بگیرد، یعنی رفع تحریم جزء توافق است نه چیزی مترتّب بر توافق(+)
موارد نقض شده در برجام:

 تمام مفاد قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران- ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) را همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هسته‌ای توسط ایران، راستی آزمایی شده توسط آژانس، به نحو مشخص شده در پیوست ۵ لغو خواهد کرد و محدودیتهای خاصی را به نحو مشخص شده در پیوست ۲ برقرار خواهد نمود؛

اتحادیه اروپایی همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را، آنگونه که موخرا اصلاح شده است، که کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را اجرائی می‌سازد، از جمله فهرست افراد مشخص شده مربوطه، همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هسته‌ای توسط ایران، به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، لغو خواهد کرد.(+)

خط قرمز ششم: موکول کردن اجرای تعهدات طرف مقابل به گزارش آژانس 

ما با موکول کردن هر اقدامى به گزارش آژانس مخالفیم. ما به آژانس بدبینیم؛ آژانس نشان داده کههم مستقل نیست، هم عادل نیست؛ مستقل نیست زیرا تحت تأثیر قدرتها است؛ عادل نیست [چون ]بارها و بارها برخلاف عدالت حکم کرده و نظر داده. به‌علاوه، اینکه بگویند «آژانس باید بیاید اطمینان پیدا کند که فعّالیّت هسته‌اى در کشور نیست» این یک حرف غیر معقولى است. خب، چه‌جور میشود اطمینان پیدا کند؟ اصلاً اطمینان پیدا کردن [یعنى چه‌]؟ مگر تک تک خانه‌ها و وجب به وجب سرزمین کشور را اینها بگردند! چه‌جورى میشود اطمینان پیدا کرد؟ موکول کردن به این مسئله، نه منطقى است، نه عادلانه است.(+)

موارد نقض شده در برجام:

تحریم های شورای امنیت، توسط قطعنامه جدیدی که برجام را تایید می کند همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای ایران خاتمه خواهد یافت.(ص۱۱)

اتحادیه اروپا تحریم های مرتبط با هسته ای مالی و اقتصادی خود را همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای ایران خاتمه خواهد داد. (ص۱۱)

اتحادیه اروپا تحریم های مرتبط با اشاعه را ۸ سال پس از اینکه آژانس به این نتیجه رسید که همه ی مواد هسته ای در ایران صلح آمیز است خاتمه خواهد داد.(ص۱۲)

آمریکا، در اجرای تحریم هایی که در پیوست ۲ آمده است همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای ایران وقفه ایجاد می کند. (ص۱۲)

خط قرمز هفتم: ضرورت حفظ تحقیق و توسعه و ادامه کار در زمان محدودیت

در همین مدّتِ محدودیّت هم که ما قبول میکنیم، کار تحقیق و توسعه و ساخت و ساز باید ادامه پیدا کند، که این هم از جمله‌ى خطوط قرمزى است که مسئولین محترم روى آن تکیه کردند؛ گفتند ما حاضر نیستیم از تحقیق و توسعه دست برداریم؛ حق با اینها است. در طول این سالهاى محدودیّت هم، بایست تحقیق و توسعه ادامه داشته باشد. آنها حرف دیگرى میزنند؛ آنها میگویند شما ده سال دوازده سال یا بیشتر هیچ کارى نکنید، بعد از آن شروع کنید به تولید، شروع کنید به ساخت! که این حرف زور مضاعفى است، حرف غلط مضاعفى است.(+)

توسعه‌ی علمی و فنّی هسته‌ای در ابعاد گوناگون، به‌هیچ‌وجه نبایستی متوقّف بشود. توسعه باید ادامه پیدا کند، توسعه‌ی فنّی. حالا محدودیّتهایی را ممکن است لازم بدانند قبول بکنند، ما حرفی نداریم. برخی از محدودیّتها را قبول کنند، امّا توسعه‌ی فنّی حتماً بایستی ادامه پیدا بکند و با شدّت و قدرت پیش برود.(+)

موارد نقض شده در برجام:

از جمله برخی محدودیت‌های مشخص در برخی فعالیت‌های خاص تحقیق و توسعه، برای هشت سال نخست، و به دنبال آن، با یک ضرباهنگ معقول، تکامل تدریجی به سمت مرحله بعدی فعالیت های غنی سازی ایران برای اهداف منحصرا صلح آمیز، به نحو موصوف در پیوست ۱ خواهد بود. 

تحقیق و توسعه غنی سازی ایران با اورانیوم برای مدت ۱۰ سال شامل صرفا ماشین‌های IR-۴، IR-۵، IR-۶ و IR-۸ به نحو تشریح شده در پیوست ۱ خواهد بود، و ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۱ در سایر فناوری های جداسازی ایزوتوپ برای غنی سازی اورانیوم وارد نخواهد شد.

ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای ۱۵ سال، فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنی سازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنی سازی اورانیوم خود را تا سقف ۶۷/ ۳ درصد نگه خواهد داشت، و، در فردو، از هرگونه غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی سازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافت پذیر خودداری خواهد ورزید.

در راکتور راک؛ به جز فعالیت‌های جداسازی با هدف تولید رادیوایزوتوپ‌های پزشکی و صنعتی از نمونه های تابش دیده اورانیوم غنی شده، ایران به مدت ۱۵ سال وارد بازفرآوری یا ساخت تاسیسات قادر به بازفرآوری سوخت مصرفی، یا فعالیت‌های تحقیق و توسعه بازفرآوری که منتج به ایجاد قابلیت بازفرآوری سوخت مصرفی شود، نگردیده و پس از این مدت نیز قصد چنین کاری را ندارد.(+)

نکات جالب مربوط به تعهدات اتحادیه اروپا برای لغو تحریم ها:

در میان بندهای مشخص شده برای تعلیق و خاتمه دادن بند ۱.۱.۴ وجود ندارد. این بند مربوط به چیست؟ با مراجعه به بند مربوطه در پیوست دوم که درباره تحریم‌هاست خواهیم دید:

۱.۱.۴: Sanctions on financial messaging services

تحریم خدمات پیام‌رسانی مالی (خدماتی مانند سوئیفت)

به عبارت دیگر اتحادیه اروپا تحریم مربوط به سوئیفت را در روز اجرای توافق تعلیق یا لغو نمی‌کنند. بلکه برداشته شدن این تحریم به روز انتقال یعنی ۸ سال بعد موکول شده است.

- بند دیگری که در بخش تعهدات اتحادیه اروپا در روز توافق مورد اشاره قرار نگرفته است، بند ۱.۹.۱ از ضمیمه دوم (تحریم‌ها) است. این بند می‌گوید:

۱.۹.۱: Asset freeze and visa ban measures applicable to:

۱.listed Iranian banks and financial institutions, including the Central Bank of Iran;

۲.listed persons, entities and bodies related to the oil, gas and petrochemical sectors;

۳.listed persons, entities and bodies related to shipping, shipbuilding and transport;

۴.other listed persons, entities and bodies not related to proliferation-sensitive nuclear-, arms-and ballistic missile-related activities;

۵.listed persons, entities and bodies related to proliferation-sensitive nuclear-, arms-and ballistic missile-related activities; and

۶.entities and individuals listed by the UN Security Council,

این بند مربوط به دارایی‌های بلوکه شده مربوط به ایران در کشورهای اروپایی است. در نتیجه در روز اجرای توافق دارایی‌های بانک مرکزی، شرکت ملی نفت و نهادهای وابسته، شرکت کشتیرانی و نهادهای وابسته و افراد و نهادهایی که در فعالیت‌های موشکی و اشاعه‌ای فعال هستند، آزاد نمی‌شود.

تحریم‌های مرتبط با فناوری‌های و اقلام حساس و مواد خاص مورد استفاده در فعالیت‌های هسته‌ای، نرم‌افزارها و تسلیحات که در بندهای ۱.۵.۱، ۱.۶.۱، ۱.۷.۱، ۱.۸.۱ از ضمیمه دوم مورد اشاره قرار گرفته است، تا روز انتقال باقی می‌مانند.

از میان تحریم‌هایی که قرار است در روز توافق از سوی اتحادیه اروپا برداشته شود، برخی تعلیق و برخی خاتمه می‌یابد. بر اساس متن فوق الذکر تحریم‌های اشاره شده از بند ۱.۱.۱ تا ۱.۳.۳ تعلیق می‌شوند. این تحریم‌ها مرتبط با مصوبه شورای تصمیم‌گیری اروپا بوده (۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP) و تنها تعلیق می‌شود. این تحریم‌ها شامل تحریم‌های بانکی، تراکنش‌های مالی، بیمه،اوراق قرضه، خرید نفت و گاز و محصولات پتروشیمی، تحریم‌های کشتیرانی  و حمل و نقل می‌شود. تنها تحریمی که خاتمه می‌یابد تحریم فلزات گران‌بها است که به مصوبه شورای مقررات اتحادیه اروپا (No ۲۶۷/۲۰۱۲) مرتبط می‌شود.(+)

نکته ای جالب درباره مساله تحریم ۵ ساله تسلیحاتی ایران

مسأله تحریم تسلیحاتی قضیه‌اش این است که این تحریم‌ها لغو و با برخی محدودیت‌ها جایگزین می‌شود و توضیح می‌دهند که خرید یا فروش سلاح باید با کسب مجوز از شورای نظارتی ۵+۱ و به صورت موردی صورت بگیرد و این یعنی اگر ایران برای مقاومت فلسطین یا حزب‌الله یا سوریه بخواهد حتی یک فشنگ یا یک جعبه مهمات ارسال کند به معنای نقض توافق خواهد بود و ترحیم ها فورا برمی گردند!

در بحث موشکی هم آمده هر نوع موشکی که قادر به حمل کلاهک هستة‌ای باشد باید محدود بشود. تمام موشک‌های شهاب و ماهواره‌برها و ...
 
ناگفته ای از عمق ایستادگی تیم ایرانی در برابر تحریم ها! 
سرگئي لاوروف: ما و چين می خواستیم تحريم های تسلیحاتی لغو شود، اما عليرغم حمايت ما، خود تيم ایراني موافقت کردند که تحريم ها تا ٥ سال ادامه يابد!
 
در نهایت، همکاران ایرانی ما که طبیعتا در این مورد تصمیم گیرنده اصلی بودند، موافقت کردند که در این مورد معامله کنند. طبیعتا ما و چین با توجه به اینکه ایران با آن موافق بود، از آن حمایت کردیم. در این دوره، تسلیحاتی که به ایران داده می شود باید تحت نظارت شورای امنیت سازمان ملل باشد.(+)
 
 
در همین زمینه بخوانید: