در این یک سال و اندی چه گذشت؟ آیا آمریکا دست از فشارهایش برداشت؟ آیا زورگویی آمریکا کاهش یافت؟ آیا اهانت‏ مسئولان آمریکایی به ملت ایران کمتر شد؟ آیا تحریم‏ها به‏‌عنوان مصداق بارز و روشن هدفی که برای این گفتگوها تعیین شده بود کاسته شد؟

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیاناتی مهم و تأثیرگذار در جمع وزیر امور خارجه، سفیران و مسؤولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، ضمن بیان خصوصیات و ویژگی‌‏های مطلوب دستگاه سیاست خارجی‏ جمهوری اسلامی به بیان نکته‌‏ای بسیار مهم در باب رابطه جمهوری اسلامی با آمریکا پرداختند.

محورهای اصلی بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع سفرا و مسؤولان دستگاه دیپلماسی کشور:
- دستگاه دیپلماسی کشور مدافعان خط مقدم دفاع از اهداف، منافع ملی و سرمایه ملی ایرانیان هستند.
- یک دیپلماسی هوشمندانه و فعال می‏‌تواند دستاوردهای بسیار مهم سیاسی، اقتصادی، انسانی و اجتماعی به همراه بیاورد که با هیچ حرکتی از‏جمله جنگ‌های پرهزینه و پرخطر نیز حاصل نمی‏‌شود و این واقعیت نشان‌‏دهنده وزن و جایگاه دستگاه دیپلماسی در مجموعه مدیریت یک کشور است.
- وزارت خارجه به‌‏عنوان یک سازمان موظف و ارتش منظم، مسؤولیت اصلی را دستگاه دیپلماسی بر عهده دارد.
- شروط و لوازم یک دیپلماسی موفق: 1. ضرورت تعیین دقیق و صریح هدفها 2. سازماندهی مناسب که این سازماندهی باید با نگاه به اهداف و با توجه به قابلیتها انجام شود.3. برخورداری از عناصر با صلاحیت؛ (صلاحیت‏های دیپلماتیک عبارتند از: «هوش و مهارت دیپلماتیک»، «انعطاف در جای لازم»، «نفوذ‏ناپذیری ‏در مواقع ضروری» و «پایبندی صادقانه و عمیق به اهداف») 4. تحرک فراوان و بی‌‏وقفه 5. شکار فرصتها و استفاده صحیح از آن‏ها
- نرمش قهرمانانه برخلاف برخی تفاسیر، معنای واضحی دارد که نمونه‏‌ی آن در مسابقه کشتی نمایان است. در این مسابقه که هدف آن شکست‏‌دادن حریف است، اگر کسی قدرت داشته باشد اما انعطاف لازم را در جای خود به‌‏کار نگیرد قطعاً شکست می‏‌خورد اما اگر انعطاف و قدرت را به‌‏موقع مورد استفاده قرار دهد پشت حریف را به‌‏خاک می‏‌نشاند.
- دوران فعلی دوران گذر به یک نظم جدید جهانی است و در این دوران، دیپلماسی قوی و کارآمد اهمیت مضاعفی می‌‏یابد.
- «به کرسی نشاندن منطق جمهوری اسلامی» یعنی مردم سالاری دینی، هدف بزرگ دستگاه دیپلماسی است.
- پایبندی به موازین شرع در رفتارهای فردی و اجتماعی و در محافل دیپلماتیک و نترسیدن از هیبت و تشر قدرتهای بزرگ از‏جمله آمریکا، «دفاع صریح، قاطع و واقعی از مظلوم»، «مخالفت جدی با نظام سلطه» ویژگی خاص دیپلماسی ایرانی است و باید مورد توجه جدی باشد.
- «حفظ سرمایه ملی» بسیار مهم است، چراکه اگر سرمایه ملی از دست برود دستگاه دیپلماسی بدون پشتوانه می‏‌شود و منافع ملی نیز قابل تأمین نخواهد بود. «هویت ملی، اسلامی، انقلابی و تاریخی» سرمایه ملی ایرانیان است. استقلال برآمده از انقلاب اسلامی، دین، ملت مؤمن، جوانان انقلابی، سخن قاطع در مقابل زیاده‌‏خواهان، دانشمندان، نخبگان و فعالیتهای علمی از‏جمله عناصر سرمایه ملی هستند که باید در عرصه دیپلماسی‏ حفظ شوند تا منافع ملی هم تأمین شود.
- هیچ‏کس در دنیا نیست که آمریکایی‌‏ها را از مشارکت با جنایات و نسل‌‏کشی رژیم «غاصب، گرگ‌‏صفت، قاتل، کافر و ظالم صهیونیست» در غزه مبرا بداند، بنابراین آمریکایی‌‏ها اکنون در موضع ضعف بیشتری قرار دارند.
- ان‌‏شاءالله با تعیین نخست‌‏وزیر جدید عراق، گره کارها باز و دولت تشکیل می‌‏شود تا بتواند کار کند و به کسانی‌‏که قصد فتنه در عراق داشته و دارند درس خوبی بدهد.
- به‌‏طور دائم از خداوند متعال برای وزیر خارجه عزیز و همکارانشان طلب توفیق می‌‏کنم.

این موارد سرفصل‏‌ها و محورهای اصلی سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع مذکور بوده است که تبیین هر یک از این محورها به یک مقاله مجزا و یک فرصت موسع نیاز دارد.

 تبیین منطق نظام اسلامی در رفتار با آمریکا
اما رهبر معظم انقلاب علاوه بر همه این بیانات به تفصیل از محور دیگری نیز سخن گفتند که شاید به‌‏لحاظ اهمیت مباحث از همه مباحث مطرح‏‌شده به‌‏نوعی مهم‏تر باشد و آن تبیین منطق نظام جمهوری اسلامی در رفتاری که با آمریکا دارد است.
پیش از آن‏که به طرح بیانات معظم له بپردازیم شایسته است توجه داشته باشیم که در طول سه دهه گذشته گاه و بیگاه عده‌‏ای مسأله رابطه با آمریکا را مطرح می‏‌کردند و تصور می‌‏کردند که مسأله رابطه با آمریکا می‏‌تواند همه مشکلات کشور را حل کند و یا عمده مشکلات پیش روی کشور را بر‏طرف نماید. این نگاه البته در طول سالیان گذشته به‏‌صورت حاشیه‌‏ای مطرح می‌‏شد و گاه برخی از محافل به‌‏ظاهر روشن‏فکری از آن دم می‏‌زدند. اما در دو سه سال اخیر این زمزمه‏‌ها قدرت بیشتری گرفت و حتی برخی از مسؤولان سابق نظام جمهوری اسلامی نیز به‌‏صراحت بیان داشتند که در دوران مسؤولیت خود به‌‏دنبال رابطه با آمریکا بوده‏‌اند و این اخبار و مطالب به‏‌گونه‏‌ای مطرح می‌‏شد که گویی رابطه با آمریکا و مذاکره مستقیم و نشست و برخاست با آن‏ها حل المسائل کشور است و همه جوابها در چنین جلساتی نهفته است.
این امر البته به یک قشر سیاسی خاص و یا یک دولت خاص مربوط نبود و متاسفانه افراد مختلف در دولت‏های‏ مختلفی چنین سخنانی را به‌‏صورتهای متفاوتی بیان می‏‌کردند.
این امر به همراه بی‌‏دقتی‏‌ها و تلاش‏های نامناسب رسانه‌‏ای این گروه‌‏ها باعث شد که مسأله مذاکره با آمریکا به‌‏صورت یک مطالبه به‌‏ظاهر عمومی جلوه کند و چنین تصور نادرستی برای افکار عمومی ایجاد شود که گویی نظام جمهوری ‏اسلامی در رفتاری به‏‌دور از منطق حاضر نیست با آمریکا بر سر یک میز بنشیند تا مشکلات کشور حل شود. حال آن‏که حقیقت ماجرا این نبود.
اما وقتی چنین جریاناتی توانستند برای بخشی از افکار عمومی کشور چنین صحنه‏‌سازی کنند، نظام جمهوری اسلامی ‏در یک حرکت از سر انعطاف هوشمندانه و قهرمانانه تصمیم گرفت تا تجربه مذاکره و بر سر یک میز نشستن با زورگویان آمریکایی را نیز به همگان نشان دهد تا معلوم شود که مشکلات کشور از این طریق حل نمی‏‌شود و حتی بر همگان مشخص شود که این ادعاها یک سراب باطل است و بر سر میز مذاکره با آمریکایی‌‏ها نشستن توقعات و زورگویی‌‏های آن‏ها را بیشتر می‌‏کند و مشکلی از مشکلات کشور را نیز حل نمی‏‌کند.
بر همین اساس است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع سفرا و مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور که متخصصان همین امر هستند، بخش پایانی سخنانشان را در این دیدار به موضوع تعامل با جهان اختصاص دادند. ایشان با تأیید سخنان رئیس جمهور در جمع سفیران و کارداران درخصوص تعامل با همه دنیا افزودند: در این میان دو استثنا وجود دارد، رژیم صهیونیستی و آمریکا.
حضرت آیت الله خامنه‌‏ای با بیان چند دلیل و استدلال درباره نفی تعامل با آمریکا تأکید کردند: رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور به‌‏جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی‏ ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بی‏‌منفعت برود؟!
ایشان افزودند: عده‏‌ای اینجور وانمود می‌‏کردند که اگر با آمریکایی‌‏ها دور میز مذاکره بنشینیم، بسیاری از مشکلات حل می‏‌شود، البته ما می‌‏دانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین‌‏بار این واقعیت را اثبات کرد.
رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسؤولان ما و مسؤولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر به‌‏خاطر مسائل حساس هسته‌‏ای و تجربه‌‏ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه، تماسها، نشستها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌‏ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌‏ها تندتر و اهانت‏‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و درتریبون‌های عمومی بیان کردند.
رهبر معظم انقلاب افزودند: البته مسؤولان ما در نشستها در جواب طلبکاری آن‏ها، جواب‌های قوی‏‌تر و گاهی گزنده‏‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌‏ها، به هیچ‌‏چیز کمک نمی‏‌کند.
رهبر معظم انقلاب در همین زمینه، افزایش تحریم‏ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکایی‌‏ها نه تنها دشمنی‏‌ها را کم نکردند بلکه تحریم‌‏ها را هم افزایش دادند! البته می‏‌گویند این تحریم‏‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه‏‌ی تحریم هم، فایده‌‏ای نداشته است.
ایشان افزودند: البته در زمینه ادامه مذاکرات هسته‏‌ای، منع نمی‌‏کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند، دنبال می‌‏شود اما این، یک تجربه ذی‌قیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف‌‏زدن با آمریکایی‌‏ها، مطلقاً تأثیری در کم‏ک‌ردن دشمنی آن‏ها ندارد و بدون فایده است.
اکنون قریب به یک سال از وقتی که نظام جمهوری اسلامی چنین اجازه‏‌ای را به مسؤولان دیپلماسی کشور دادند تا با آمریکایی‌‏ها مذاکره کنند و بر سر یک میز بنشینند می‌‏گذرد. در این یک سال و اندی چه گذشت؟ آیا آمریکا دست از فشارهایش برداشت؟ آیا زورگویی آمریکا کاهش یافت؟ آیا اهانت‏های مسئولان آمریکایی به ملت ایران کمتر شد؟ آیا تحریم‏ها به‏‌عنوان مصداق بارز و روشن هدفی که برای این گفتگوها تعیین شده بود کاسته شدند؟ مشخص است که هیچ‏کدام از این اهداف محقق نشده است بلکه در برخی از این موارد اوضاع بدتر نیز شده است و آمریکایی‌‏ها مدعی‌‏تر و پرروتر و پر توقع‌‏تر شده‌‏اند.
علاوه بر این مذاکره باعث می‌‏شود که غرب ملت ایران را به تذبذب و انفعال متهم کند و به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی: «این‏کار ما را در افکار عمومی ملتها و دولتها به تذبذب متهم می‏‌کند و غربی‌‏ها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دو‏گانگی جلوه می‏‌دهند.»
از این روست که رهبر انقلاب در جمع‌‏بندی این بخش از سخنانشان، تعامل با رژیم صهیونیستی را موضوعاً منتفی‏ خواندند و درباره آمریکایی‌‏ها هم گفتند: تا وقتی وضع کنونی یعنی دشمنی آمریکا و اظهارات خصمانه دولت و کنگره آمریکا درباره ایران ادامه دارد، تعامل با آن‏ها نیز هیچ‏‌وجهی ندارد.
بر این اساس می‌‏توان گفت که با این سخنان رهبر معظم انقلاب، مسأله نشست و برخاست مسؤولان ایرانی با مسؤولان آمریکایی به اتمام رسیده است و دیگر محملی برای ادامه این‏‌کار که منفعتی بر آن مترتب نیست و ضررهای مختلفی ‏هم دارد، وجود ندارد. البته این تجربه گران‏بها و ذیقیمت باعث می‏‌شود که منطق جمهوری اسلامی در عدم رابطه و مذاکره با آمریکا بر همه روشن شود و مشخص شود که اشکال کار در طرف زورگو و بی‏‌منطقی است که می‏‌خواهد به‏‌جای مذاکره، خواسته‏‌های خود را تحمیل نماید.

در همین زمینه بخوانید :

ـ متن کامل سخنرانی امام خامنه ای در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور

ـ مهم : منشور سیاست خارجی جمهوری اسلامی از دیدگاه امام خامنه ای

ـ مهم: نکته خوانی=> تبیین و تطبیق دیدگاه های امام خامنه ای در حوزه سیاست خارجی