تفکر امام(ره) نسبت به زن باید به فرهنگ تبدیل شود

مدیر گروه مطالعات دینی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن نهاد ریاست جمهوری با بیان این که شناخت تمدن نوین جهانی در گرو شناختن و شناساندن زن به جهان است، گفت: اگر زن در دنیا به درستی شناخته و شناسانده نشود مهمترین رکن تمدن نوین جهانی یعنی مهر و عشق مغفول مانده و به تمدن نوین جهانی هرگز نخواهیم رسید.
حجت الاسلام والمسلمین ˈ بهمن شریف زاده ˈ در گفت و گو با ایرنا به تشریح جایگاه بانوان در تمدن های انسانی، جوامع غربی و نظام جمهوری اسلامی ایران پرداخت و از نقش ارزنده بانوان در پایه گذاری تمدن نوین جهانی سخن گفت.

حجت الاسلام والمسلمین شریف زاده با بیان این که در دنیای امروز با فرآیندی به نام جهانی شدن که تعاریف متعددی برای آن مطرح است، روبرو هستیم، گفت: اکنون که جهان به سمت یکپارچگی در حال حرکت است و در دهه های اخیر نیز شتاب قابل توجهی یافته، زمینه شناخت و درک متقابل ملل جهان از یکدیگر فراهم شده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به این که امروزه جهانی شدن فرآیندی در راستای تحقق یافتن اراده بشر است، افزود: مدیریت های مختلفی نیز در این یکپارچگی نقش و سهم اساسی دارند.

حجت الاسلام والمسلمین شریف زاده، اظهارداشت: جمهوری اسلامی ایران نیز در سیر این جهان به تمدنی نوین، به تمدنی که از یکپارچگی همه مردم جهان پدید خواهد آمد و دامنه آن همه کره خاکی را فرا می گیرد، می اندیشد.

وی با طرح پرسشی مبنی بر این که بانوان در این تمدن نوین جهانی چه نقشی دارند؟ توضیح داد: برای پی بردن به جایگاه زن در گام نخست باید به نقش آن پی برد و به نوعی آن را شناخت و شناساند.

به گفته شریف زاده در چنین شرایطی باید جایگاه مناسب برای ایفای نقش زن فراهم کرد که این موضوع نیازمند برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه و جامع است.

وی با اشاره به عناصر تشکیل دهنده تمدن نوین جهانی که سرنوشتی، قطعی و حتمی برای جهان در بر دارد و با حرکت رو به جلو و یکپارچه پدید خواهد آمد، گفت: مهر، عشق، صلح، امنیت که از آرمان های دیرینه بشری است که همیشه به دنبال صلح بوده از عناصر تشکیل دهنده تمدن نوین جهانی به شمار می رود.

مدیرگروه مطالعات دینی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن نهاد ریاست جمهوری در ادامه گفت: هرچند بشر همواره به دنبال گسترش مهر و عشق بوده اما تاکنون به این مقولات دست نیافته است و تا زمانی که به آنها دست نیابد، یکپارچگی نیز در جهان ایجاد نخواهد آمد.

حجت الاسلام والمسلمین شریف زاده با بیان این که وقتی مهر در جوامع گسترش یابد به دنبال آن عشق در سراسر جهان گسترده می شود و صلح و امنیت بر جهان حاکم خواهد شد، اظهارداشت: در غیر این صورت جهان هرگز رنگ صلح را نخواهد دید.

*** تعاریف نادرست از نقش زن در جوامع

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه تشریح نقش زن در تمدن نوین جهانی با طرح این پرسش که زن کیست؟، گفت: اندیشمندان برخی جوامع در گذشته درباره زن تعاریف گوناگونی ارایه کرده اند که متاسفانه برخی از آنها دارای مضامین شرم آوری است.

حجت الاسلام والمسلمین شریف زاده افزود: به همین دلیل در طول تاریخ حیات بشری زن همواره مورد ستم و محرومیت های گوناگون قرار گرفته و بر این اساس جایگاه مناسبی برای ایفای نقش به او داده نشده است.

وی درباره تبیین نقش زن در پایه ریزی تمدن نوین جهانی، به اندیشه عرفانی محی الدین ابن عربی عارف مسلمان عرب اندلسی و اندیشمندی که بعدها شخصیت بزرگی همچون امام خمینی (ره) از اندیشه این عارف متفکر تاثیر پذیرفته اند، اشاره کرد.

*** زن مظهر اسم رحمان

مدیر گروه مطالعات دینی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن نهاد ریاست جمهوری افزود: محی الدین ابن عربی انسان را مظهر اسماء و صفات خداوند که در برگیرنده همه کمالات از جمله عزت، عشق، علم، قدرت، مهر است می داند و معتقد است که اگر انسان نباشد کمالات خدا آشکار نمی شود.

شریف زاده از زنان به عنوان مظهر اسم رحمان خداوند یاد کرد و گفت: مهمترین عنصر در تربیت، مهر و رحمت است و زن که مظهر اسم رحمان است می تواند انسان را تربیت کند.

وی در ادامه با تاکید بر این که برقراری صلح در جهان با مردان محقق نمی شود، بلکه پیشرو این حرکت در تحقق صلح و امنیت جهانی زنان هستند، افزود: زن مظهراسم رحمان است نه مرد و زمانی به صلح و امنیت جهانی دست می یابیم که زن شناسایی و شناسانده شود و مطابق ظرفیت به آنها نقش داده شود.

شریف زاده با بیان این که شناسایی ظرفیت زن و بررسی تناسب آن با تمدن نوین جهانی تنها درسایه همدلی و یکپارچگی در جهان ازطریق رافت و رحمت، مهر و عشق امکانپذیراست، اظهار داشت: جنس زن تجلی گاه رحمت وعشق وعاطفه است و مردان باید اسباب پایه ریزی تمدن نوین جهانی را برای زنان که راهبر جریان صلح و امنیت در جهان هستند، مهیا کنند.

***عدم شناخت نسبت به جایگاه زن

وی با انتقاد از این که هنوز جایگاه زن در جهان به درستی شناخته نشده است، اظهارداشت: در قرون وسطی انسان کوچک و حقیر تعریف می شد و به فراخور آن نیز زن نسبت به مرد حقیرتر دیده می شد تا این که با توجه به مقوله مدرنیسم تعریف بهتری از انسان در مقایسه با دوران قرون وسطی ارایه شد که البته هنوز تعاریف از زن ناقص است.

*** تعریف فمینیسم از زن تنها شبیه شدن به مرد است

حجت الاسلام والمسلمین شریف زاده با طرح این پرسش که برای چه نهضت فمینیسم در مقوله مدرنیسم درجهان اتفاق افتاد؟، خاطرنشان کرد: برای عرضه تعریف و نقش بهتر زن نهضت فیمنیسم رخ داد، اما نهایت عملکرد فمینیسم در دنیا چیست؟، این که زن باید همانند مرد شود، که البته این یک اهانت به زن محسوب می شود.

وی ادامه داد: در غرب تلاش فمینیسم بر این بوده که زن را همانند مرد متصور کنند و به نوعی بر این باور بودند که گویی مرد در قله است و زن در دامنه آن که باید تلاش کند تا به آن قله برسد، در حالی که قله زن غیر از قله مرد است و زن برای خود جایگاه مستقل دارد.

مدیر گروه مطالعات دینی مرکز جهانی شدن ریاست جمهوری دربخش دیگری از این گفت و گو در پاسخ به سووالی دیگر درباره جایگاه زن ایرانی در مقایسه با جایگاه زن در جوامع غربی، اظهارداشت: جوامع غربی در تعریف از جایگاه زن فقط به زن که تا اندازه ای شبیه مرد شده است اکتفا کردند که این نشان می دهد نگاه فمینیستی ادامه دارد و هنوز ادعا می کند که زنان محرومیتشان زیاد است.

*** تفکر امام(ره) نسبت به زن باید به فرهنگ تبدیل شود

وی ادامه داد: اما با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن امام (ره) توانست تحول عظیمی را درباره منزلت زن ایجاد کنند که البته باید راه امام ادامه یابد و حتی باید تفکر ایشان را درباره جایگاه زن در جامعه و جهان ترویج کنیم تا به یک فرهنگ تبدیل شود .

شریف زاده با بیان این که خیلی از اندیشمندان در تعریف نقش زن همانند امام نمی اندیشند و این جای تاسف دارد، گفت: وقتی این اندیشمندان مثل امام فکرنکنند یعنی این تعریف هنوزتبدیل به فرهنگ نشده است و این زمانی به فرهنگ تبدیل می شود که همه همانند امام فکرکنند.

وی در ادامه گفت و گو با ایرنا با اشاره به تعریف امام (ره) ازجایگاه زن که بیان کردند، مردان از دامان زنان به عروج می روند، گفت: امام همواره در قید حیات تاکید داشتند که نقش مهم انقلاب و جنگ برروی دوش زنان است و این نشان می دهد که منزلت زن از جایگاه بسیار بالایی برخودار است.

شریف زاده در پاسخ به پرسش دیگر مبنی براین که جایگاه زنان درانقلاب اسلامی نسبت به گذشته تا چه اندازه ارتقا یافت؟ خاطرنشان کرد: ما یک اسلام داریم و یک برداشت ازاسلام، ما مدعی نیستیم که برداشت های ما از اسلام برداشت های کاملی است همین الان برداشت های گوناگونی نسبت به زن در بین دانشمندان مسلمان وجود دارد .

وی با بیان این که بهترین تعریفی که در تحقیق و پژوهش عارفان مسلمان نسبت به زن صورت گرفته است به دیدگاه اندیشمند مسلمان ازجمله ابن عربی اشاره کرد و افزود: به همان اندازه که این تعریف دربین دانشمندان مسلمان پر طرفدار است به همان نسبت مخالفینی به همراه دارد که هنوز عده ای ازاندیشه های آن برحذر می کنند.

*** امام و توجه به منزلت و حضور زن در اجتماع

وی با اشاره به این که امام (ره) درجایگاه یک فقیه ، فیلسوف و عارف بزرگ، اندیشه های ابن عربی را ترویج می کنند،تصریح کرد: امام (ره) که جایگاه والایی برای زن درنظرگرفته بودند و با اعتراض برخی روحانیون که ازعرصه عرفان و فلسفه محروم بودند روبه رو می شدند،اما امام با همان نگاه عرفانی عمیق خودشان توانستند برای نقش و حضور زن در عرصه اجتماع جایگاه و بستری برای رشد متعالی، زن فراهم کنند.

مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: نگاه امام (ره) به خاطرهمه جانبه بودن و تعمق درعرفان است و البته خوشبختی ما این است که امام رهبر انقلاب بودند و ایشان تغییرات و تحولات اساسی را در جایگاه و ارتقاء نقش زن درجامعه اسلامی ترسیم کردند و به دنبال ایشان خلف صالحشان رهبر معظم انقلاب هم نگاه شایسته ای به مقام و منزلت زن درجامعه دارند.

شریف زاده تاکید کرد: باید تلاش کنیم این دو نگاه را در جامعه ترویج کنیم و با تبیین جامعی از نقش و منزلت زن، آن را به جامعه خود و جهانی معرفی کنیم.

*** دیدگاه مشایی درباره جایگاه زنان

وی با یادآوری اظهاراتی از رحیم مشایی که در یکی ازنشست های علمی که به ظرفیت زنان وجوانان درجنبش عدم تعهد اشاره کرده بود،اظهارداشت: جهان آینده جهان نرم افزاری است نه جهان سخت افزاری، منظور جهان نرم افزاری و سخت افزاری نسبت به انسان ها و جنسیت ها است.

شریف زاده در ادامه بیان اظهارات مشایی افزود: وی معتقد است که درآینده کارهای سخت افزاری به روبات ها موکول می شود و قدرت فکری بشر روبات های ماشینی می سازد و جهان آینده جهانی است با خصلت زنانه، یعنی جهانی که انسان باید با مهر وعشق زندگی کند.

وی ادامه داد: مشایی با اشاره به دو عنصر مهر وعشق معتقد است که مردان هم باید زنانه زندگی کنند و منظور از این یعنی مردان هم باید با مهر وعشق زندگی کنند نه با تکیه بر نیرو و قدرت چرا که دیگر معنا ندارد.

مدیر گروه مطالعات دینی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن نهاد ریاست جمهوری اضافه کرد: بنابر این جهان آینده جهان نرم افزاری است نه جهان سخت افزاری.

شریف زاده افزود: این حرکت جهان است که رو به جنسیت زن می رود و منظور از جنسیت زن بحث روحیات رحمانی است که در زنان تجلی می یابد یعنی مردان باید خود را از لحاظ روحیات به زنان شبیه ترکنند.

وی با توضیح این که مشایی بر این عقیده است که مردان باید در خصلت ها خود را به خصلت های زنان نزدیک کنند، چرا که مرد نمی تواند با غرور خود زندگی کند بلکه باید با رحمانیتی شبیه به رحمانیت زنان زندگی کند،گفت: این عنصر مهمی است که ما برای رسیدن به صلح جهانی باید به این سمت حرکت کنیم

*** تعاریف انسان در گذشته و حال

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به عنصری به نام انسان که نقش اساسی در شکل گیری تمدن ها داشته اشاره کرد و گفت:مقصود از تعریف انسان بیان ظرفیت ها، قابلیت ها و استعدادهای آن است.

شریف زاده افزود: توجه به ظرفیت ها و استعدادها و قلمروی وجودی انسان، در قرون وسطی و در دنیای غرب کم بوده به نوعی که وقتی انسان کوچک تعریف می شد از بسیاری از فرصت ها محروم می شد.

وی ادامه داد: در دنیای آن روز معتقد بودند که علم ویژه خداوند است و بر اساس این تفکر فرصت علم اندوزی از انسان سلب می شد و بر این اساس ما با دادگاه تفتیش عقاید در قرون وسطی روبه رو هستیم.

شریف زاده یادآور شد: بر این اساس نهضت روشن اندیشی بر مبنای اومانیسم(انسان گرایی) در غرب اتفاق افتاد و انسان را با ظرفیت هایی فراتر از آنچه در قرون وسطی عرضه می شد تعریف کردند.

مدرس حوزه و دانشگاه با بیان این که اومانیسم یا محوریت انسان تعریف نوینی از آن عرضه کرد، گفت: بر این اساس در دوران گذار از قرون وسطی تمدن نوینی در جهان پدید آمد و از انسان به نوعی دیگر در تمدن جدیدی در غرب تعربف شد.

*** انسان عصر مدرن مادی است

شریف زاده در پاسخ به سووالی که آیا تعریفی که روشنفکران غرب از انسان ارایه کردند، تعریف کاملی بود؟، گفت: تعریف مدرنیسم از انسان تعریف کاملی نبود، چرا که مدرنیسم همه ظرفیت های انسان را به خاطر تفکر ماتریالیسم که بر روی غرب سایه افکنده نادیده گرفته و انسان تنها با بعد مادی شناخته شد.

وی افزود: در پی آن بحران هایی در غرب به وجود آمد در نهایت دنیای غرب اکنون نزدیک به 25 سال است که وارد عرصه پست مدرن شده، هنوز به بعد فرامادی انسانی توجه شده است.

وی توضیح داد: گذر دنیای غرب از مدرنیسم و پاگذاشتن در تمدن پست مدرن نتیجه تعریف جدیدی است که به انسان داده شده و هر زمان تعریف نوین و بهتری از انسان ارایه می شود تمدن جدیدی در جهان جوانه می زند و به وجود می آید.

شریف زاده با اشاره به این که عصر پست مدرن غیر از عصر مدرن است و در این 25 سال از عصر پست مدرن که تغییرات قابل توجهی در دنیای غرب از جمله ایجاد 40 هزار فرقه معنویت گرا در آمریکا ایجاده شده اظهار داشت: دنیای غرب تاکنون از انسان تعریف کاملی ارائه نکرده است.

وی در ادامه توضیح داد: تعریف از انسان یک وقت تعریف مطلق انسان است، یعنی انسان بدون هیچ پسوند و پیشوند انسان است که قطعا این تعریف در پی ریزی تمدن نقش دارد، اما گاهی تعریف از انسان با قید جنسیت، همراه است.

شریف زاده یادآور شد:امروز به دنبال تعریف از انسان مونث و زن، در تمدن نوین جهانی هستم که تعریف از زن نقش بسیار مهمی را در تمدن نوین جهانی دارد.

وی با اشاره به محرومیت های زنان تصریح کرد: نقش زنان آن طورکه شایسته باشد هنوز به زنان داده نشده که به خاطراین است که اندیشه های امام هنوز درهمه اقشار لااقل اندیشمندان ما تثبیت نشده است واین وظیفه ماست که با پافشاری در تبیین افکار و اندیشه های امام نسبت به جایگاه زن درجامعه بکوشیم.

استاد حوزه و دانشگاه همه مشکلات بشر را در عدم شناخت از خود دانست و افزود:وظیفه ما در گام نخست ارائه تعریف جامعی از زن است چرا که اگر زنان بدانند چه نقشی در همدلی جهانی دارند آن وقت می توانند نقش خود را پیدا کنند .

شریف زاده افزود: اکنون « جامعه » مخاطب نیست بلکه امروز «جهان» مخاطب ماست و هر حرکتی از جمله حرکت شناسایی و شناساندن زن باید در مقیاس جهانی انجام شود تا بتواند در جامعه خودمان هم اثربگذارد.