وخامت حال ملک عبدالله و اوضاع وخیم سیاسی و امنیتی عربستان

عربستان سعودی,ملک عبدالله,پادشاه عربستان,

ملک عبدالله در حالی به بستر بیماری افتاده است که نگاهی به اوضاع عربستان و تحولات داخلی و خارجی آن بیانگر این است که اوضاع این کشور چندان مساعد نیست

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ ملک عبدالله بن عبد العزیز که ششمین پادشاه عربستان سعودی است از سال 1982 میلادی 23 سال ولیعهد عربستان بود و از سال 1995 پس از آنکه برادرش «ملک فهد» زمین‌گیر شد، عملا از تمامی اختیارات یک پادشاه برخوردار شد.

عبدالله از سال ١٩٩٦به طور غیر رسمی و از سال ١٩٩٨به طور رسمی قدرت را به دست گرفت و با تصویب قانونی در مجلس و با استفاده از نفوذ خود توانست بسیاری از اختیارات پادشاه اعم از ریاست کابینه را خود بر عهده بگیرد.

این وضعیت به مذاق بسیاری از اعضای خاندان سلطنتی خوش نمی آمد تا جایی که چند بار زبان به انتقاد گشودند.

اما عبدالله بن عبدالعزیز در نهایت در سال 2005 پس از مرگ فهد بن عبدالعزیز به جای او بر تخت پادشاهی عربستان تکیه زد و از آن زمان پادشاه عربستان بوده است.

مرگ پادشاه در روزهای نه چندان مساعد کشور

ملک عبدالله در حالی به بستر بیماری افتاده است که نگاهی به اوضاع عربستان و تحولات داخلی و خارجی آن بیانگر این است که اوضاع این کشور چندان مساعد نیست زیرا در داخل برخی از سیاست های اقتصادی و کسر بودجه ناشی از کاهش قیمت نفت، زبان به انتقاد گشودند.

نمونه بارز این انتقادها از سوی ولید بن طلال شاهزاده میلیاردر سعودی است. وی در نامه‌ ای به وزیر دارائی عربستان ضمن اشاره به برداشت از صندوق ذخیره ارزی به منظور مقابله با کسر بودجه گفت: اکنون به مرحله خطرناکی رسیده‌ایم.

این در حالی است که گفته می شود در صورت فوت ملک عبدالله انتظار می رود در خصوص جانشینی او مشکلی پیش نیاید زیرا امیر سلمان یا همان ولیعهد کنونی به پادشاهی خواهد رسید و امیر مقرن که اکنون جانشین ولیعهد است، ولیعهد خواهد شد بنابراین باید مشکل کجاست؟

اما این رقابت در داخل خاندان حاکم است که موجب نگرانی شده است به ویژه اینکه اکنون نام افرادی از نسل سوم خاندان حاکم مطرح است که در تلاش برای تغییر رویکردهای موجود در کشور و کاهش تسلط خاندان حاکم بر تصمیمات سیاسی هستند.

همچنین تکاپوی اعتراض آمیز مردمی و شکایت آنان از اوضاع کشور مزید بر علت شده و بحران دیگری را در کشور رقم می زند.

پنهانکاری در باره وضعیت جسمی ملک عبدالله

المجتهد که پیشتر به نام او اشاره شد و به دلیل افشای مسائل پشت پرده خاندان حاکم هواداران بسیاری دارد از پنهانکاری درباره وضع جسمانی شاه سعودی خبر داد.

وی با اشاره به وخامت حال پادشاه عربستان گفت: در پی بستری شدن او تعداد بسیار زیادی نیروی امنیتی در آنجا مستقر شدند تا جایی که می توان گفت بیمارستان به پادگان نظامی تبدیل شد.

وی در صفحه تویتر در مطلبی با عنوان « پس از وخامت حال ملک عبدالله چه اتفاقی افتاد» نوشت: پنج ساعت پس از بستری شدن ملک عبدالله در بیمارستان به دلیل دو برابر شدن تعداد نیروهای امنیتی موجود بیمارستان شبیه یک پادگان نظامی شد.

وی گفت: سه روز پیش پادشاه احساس کسالت کرد و یک روز بعد به دلیل بدتر شدن حالش ساعت 11 شب با استفاده از بالگرد به بیمارستان منتقل شد.

مجتهد یادآور شد که در نزدیکی محل سکونت پادشاه یک بیمارستان با تجهیزات کامل وجود دارد اما به نظر می رسد با توجه به وخامت حال او به یک بیمارستان پیشرفته نیاز بود.

وی گفت: در بیمارستانی که پادشاه بستری است تعداد زیادی نیروی امنیتی حضور داشتند اما به دلایلی که مشخص نیست تعداد این نیروها پنج ساعت پس از بستری شدن پادشاه دو برابر شد.

فوت ملک عبدالله و زلزله در قیمت نفت

هر چند دولت سعودی با هماهنگی آمریکا بازی جدید را در بازار نفت آغاز کرد و در نتیجه بهای نفت به سرعت و به میزان قابل ملاحظه ای سقوط کرده و به کمتر از 60 دلار رسید، اما به عقیده برخی کارشناسان اقتصادی مرگ قریب الوقوع ملک عبدالله می‌تواند بهای نفت را تا 200 دلار افزایش دهد.

این در حالی است که عربستان تحت تاثیر کاهش قیمت نفت با کسر بودجه روبه رو شده و به ناچار از صندوق ذخیره ارزی برداشت کرده است.

ورطه سیاسی، اقتصادی و اینک امنیتی عربستان

بیماری ملک عبدالله، کاهش بهای نفت، انتقادات داخلی و اخیرا نیز کشته شدن فرمانده گارد مرزی شمال کشور و پیش از آن کشته شدن چند نیروی امنیتی نشان می دهدعربستان در کنار مشکلات سیاسی و اقتصادی به طور جدی با خطر ناامنی در مرزهای خود روبه رو است به ویژه اینکه از حضور تروریست های داعش در مرز مشترک با عراق به هراس افتاده است.

اکنون باید پرسید در بحبوحه این مشکلات چنانچه پادشاه فوت کند، روند تحولات و به عبارت بهتر مشکلات روز افزون این کشور به چه سمتی خواهد رفت؟

در پاسخ به این سوال باید به این نکته توجه داشت که امیر سلمان که در صورت فوت ملک عبدالله پادشاه خواهد شد، از اختیار برکناری ولیعهد یا همان امیر مقرن برخوردار می شود و اگر همانطور که گفته می شود وی فرزندش امیرمحمد که رئیس دفترش است، به ولیعهدی برگزیند، خشم بسیاری از کسانی که به این پست چشم طمع دارند، برانگیخته خواهد شد.

این اعتراض ها و دو دستگی ها نیز مزید بر علت شده و تنش در عربستان را بیش از پیش تشدید خواهد کرد.

در برابر هر یک از این مشکلات که به تنهایی پتانسیل فراوانی برای ایجاد هرج و مرج گسترده دارند باید منتظر ماند و دید روزهای آینده برای کشوری که پادشاه آن در بستر بیماری است، چه سرنوشتی را رقم خواهد زد.

پادشاه کهنسال عربستان در بستر بیماری

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه 91 ساله عربستان در حالی به بستر بیماری افتاده است که تا کنون چند بار در فواصل زمانی مختلف خبر مرگ او منتشر شده است.

او که مدتهاست در هیچ مناسب رسمی خارج از کشور حضور نداشته و ولیعهد این مسئولیت را برعهده گرفته است، تا کنون چند بار تحت عمل جراحی قرار گرفته و پنج روز پیش یعنی همزمان با آغاز سال نو میلادی به دلیل وخامت وضعیت جسمانی به بیمارستانی در ریاض منتقل شد.

اما فعال سعودی که با نام مستعار المجتهد در صحفات اجتماعی به افشاگری در مورد مسائل مختلف عربستان و خاندان سعودی معروف است، درباره وضعیت جسمانی ملک عبدالله نوشت: دو سال پیش پس از عمل جراحی، ضربان قلب ملک عبدالله کند شد و وضعیت او رو به وخامت رفت تا جایی که 16 پزشک متخصص قلب از آمریکا بر بالین او حاضر شدند و پس از آن نیز او همواره با مشکلات قلبی و ضربان نامنظم قلب دست به گریبان بوده است.

در پی ادامه بیماری و وضعیت نامساعد جسمانی ملک عبدالله دیوان پادشاهی عربستان کمتر از یک هفته پیش از انتقال او به بیمارستانی در ریاض خبر داده و سپس اعلام کردند او مبتلا به ذات الریه است و باید به طور موقت از لوله تنفسی استفاده کند.

احتمال کناره گیری ملک عبدالله

روزنامه الشعب به نقل از شبکه النهار مصر اعلام کرد که ملک عبدالله تا چند ساعت دیگر از قدرت کناره گیری خواهد کرد و امیر سلمان به عنوان پادشاه معرفی خواهد شد.
بنابر اعلام این منبع امیر مقرن ولیعهد خواهد شد و متعب بن عبدالله به عنوان معاون دوم تعیین شده و محمد بن سلمان وزارت دفاع را تصدی خواهد کرد.

الشعب همچنین با اشاره به دشواری پی بردن به وضعیت جسمی ملک عبدالله افزود: انتقال او به بیمارستان بدون اعلام قبلی نشان می دهد که وی به طور اورژانسی به بیمارستان منتقل شد و تاکنون نیز دیوان پادشاهی جز صدور دو بیانیه مبنی بر انتقال او به بیمارستان و نیز ابتلا به ذات الریه توضیح دیگری در این خصوص نداده است.

لغو نشست سه جانبه ملک عبدالله با السیسی و امیر کویت

در همین ارتباط احمد الجارالله سردبیر روزنامه السیاسه کویت به یک شبکه ماهواره‌ای گفت که وضعیت جسمانی پادشاه عربستان مانع دیدار او و السیسی و امیر کویت به‌منظور بررسی راههای آشتی بین مصر و قطر شد.

غیبت مجدد ملک عبدالله در سخنرانی سالانه مجلس مشورتی عربستان

همچنین پایگاه خبری الجدید نوشت: ملک عبدالله فردا برای سخنرانی سالانه در مجلس شورای سعودی حضور نخواهد یافت و به‌جای او سلمان‌بن عبدالعزیز ولعیهد و وزیر دفاع حضور پیدا خواهد کرد.

این سخنرانی در ارتباط با سیاست داخلی و خارجی عربستان و مستند به ماده چهارده اساسنامه مجلس شورا است.

ولیعهد عربستان: حال شاه عربستان خوب است

در این میان ولیعهد در نشست امروز هیئت وزیران به همه اطمینان داد که حال ملک عبدالله خوب است بدون اینکه در این خصوص توضیح بیشتری بدهد.
این در حالی است که دیوان پادشاهی عربستان همزمان با آغاز سال جدید میلادی اعلام کرد که پادشاه به‌منظور انجام برخی معاینات و آزمایشات پزشکی به بیمارستان ریاض منتقل شده است.

این منبع سپس از ابتلای ملک عبدالله به ذات الریه و در نتیجه لزوم استفاده موقت از لوله تنفسی خبر داد.

ملک عبدالله در سال 2012 و در پی فوت امیر نایف‌بن عبدالعزیز، امیر سلمان را که 13 سال از او کوچکتر است به ولیعهدی انتخاب کرد و در سال 2014 نیز امیر مقرن‌بن عبدالعزیز را به‌عنوان ولیعهد معرفی کرد.

عربستان و نگرانی‌ از آینده مبهم سیاسی این کشور

در پی خبر دیوان پادشاهی عربستان مبنی بر ابتلای ملک عبدالله‌بن عبدالعزیز به ذات الریه، اکنون نگاه‌ها متوجه عربستان و تحولاتی است که در آینده در انتظار این کشور است.

ملک عبدالله زمانی به بستر بیماری افتاده است که دولت و کشور عربستان با شرایط سختی روبه‌رو است، به این معنی که خطرات فراوانی رژیم آل‌سعود را تهدید می‌کند، خطراتی همچون اعتراضات گسترده و ریشه‌دار مردم در سراسر این کشور که فارغ از اختلافات مذهبی و قومی و قبیله‌ای، متفق القول خواهان برچیده شدن رژیم حاکم هستند ویا گروه تروریستی داعش که تازه‌ترین تهدید پیشِ‌روی آل‌سعود است به‌ویژه اینکه بر اساس گزارش‌های متعدد منتشر شده، داعش میان جوانان سعودی و مبلغان وهابی کم‌سن و سال نفوذ کرده است.

از سوی دیگر دولت این کشور که بارها از هم‌پیمانان فرامنطقه‌ای خود ضربه خورده و در عرصه‌های مختلف خود را تنها یافته است بار دیگر با طناب آنان به چاه رویارویی با جریان مقاومت در منطقه رفته و سعی دارد وارد کارزار اقتصادی با این جریان شود.

دولت سعودی بازی جدید را با هماهنگی آمریکا و برای کاهش بهای نفت و کاهش سهم تولید در بازارهای نفتی و همچنین عدم حمایت از بازار را طراحی کرده است که در نتیجه آن بهای نفت به‌شدت کاهش پیدا کرده و قیمت هر بشکه نفت به کمتر از 60 دلار سقوط کرده است اما برخی کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که مرگ قریب الوقوع ملک عبدالله می‌تواند بهای نفت را تا 200 دلار افزایش دهد که این به‌معنی شکست زودهنگام این نقشه آل‌سعود علیه محور مقاومت و تضعیف تروریست‌ها در جبهه‌های مختلف در منطقه است.

همچنین این روزها شاهد موجی از انتقاد امیران سعودی از یکدیگر هستیم که حتی در برخی موارد تا حمله به یکدیگر نیز پیش رفت. در همین ارتباط امیر ولیدبن طلال، وزیر نفت و اقتصاد را به‌دلیل سیاست‌های نفتی و مالی کشور مورد انتقاد قرار داد و در واقع این انتقاد متوجه مسئولان تصمیم‌گیر و رأس هرم نظام حاکم سعودی است.

موارد ذکرشده تنها گوشه کوچکی از ورطه بزرگ سیاسی و اقتصادی رژیم آل‌سعود است و این امر خاندان پادشاهی را نگران کرده است. از سوی دیگر وخامت حال پادشاه عربستان سعودی نیز مزید بر علت شده و نگرانی‌ها از آینده مبهم سیاسی این کشور را افزوده است.

به همین دلیل آل‌سعود دست به سانسور شدید اخبار وضعیت جسمی پادشاه زده و در حالی که او حتی قادر به تنفس طبیعی نیست حال وی را مساعد و رو به بهبود اعلام می‌کنند، چیزی که پشت‌پرده جریان دارد تلاش برای جلوگیری از بروز هرگونه خلأ قدرت یا کشمکش بر سر قدرت است.

خاندان آل‌سعود از این می‌هراسند که حوادثی همچون کشته شدن فرمانده گارد مرزی شمال کشور، کشته شدن چندین نیروی امنیتی طی هفته‌های گذشته، بازداشت تعداد زیادی از معترضان و اعتراض بخشی از نزدیکترین قشر مردم این کشور به خاندان پادشاهی (وهابی‌ها و سلفی‌ها) به نحوه اداره امور کشور و اوضاع نابسمان معیشتی می‌توانند در صورت مرگ پادشاه تبدیل به کابوسی بزرگ شده و کشور را وارد هرج و مرج پایان ناپذیری‌ کند.

نکته بسیار مهمی که کارشناسان در آینده آن را بحران‌زا می‌دانند آن است که تفویض ولایتعهدی به یکی از نوه‌های عبدالعزیز، می‌تواند به اعتراض گسترده و حتی رویارویی سایر نسل دومی‌ها با چنین تفویضی بینجامد؛ زیرا این امر به‌راحتی به‌معنای کنار گذاشته شدن آنها از خط پادشاهی برای همیشه است.

نگرانی‌ها درمورد تحولات آینده در حالی دوچندان می‌شود که پادشاه همواره کشمکش در خاندان حاکم بر سر قدرت را مهار کرده اوضاع را تحت کنترل داشت.

نگرانی آمریکا و غرب از آینده سیاسی عربستان پس از مرگ پادشاه

در این شرایط کشورهای غربی و بیشتر از همه آمریکا که عربستان را متحد راهبردی خود می‌دانند از وخامت حال پادشاه نگران هستند و بیم دارند که فرزندان و نوادگان عبدالعزیزبن عبدالرحمن آل‌سعود بر سر قدرت به جان یکدیگر بیفتند.

از نظر کارشناسان سیاسی، در صورت مرگ پادشاه، ملک سلمان‌بن عبدالعزیز ولیعهد 77ساله سعودی به قدرت خواهد رسید اما مشکل اصلی در مورد موضوع ولیعهدی و اختلافات شدید بر سر آن بین خاندان حاکم است.

تعیین ولیعهد یا برکناری او از جمله اختیارات پادشاه است، از همین رو امیر سلمان یا همان ولیعهد کنونی می‌تواند امیر مقرن را که اکنون ولیعهد ولیعهد (جانشین ولیعهد است) است عزل کرده و شخص دیگری را که مناسب این پست می‌داند، تعیین کند.

همچنین این احتمال وجود دارد که چنانچه امیر سلمان به قدرت برسد، فرزندش امیرمحمد را که رئیس دفترش است، به ولیعهدی برگزیند که در این صورت بسیاری از کسانی که به این پست چشم طمع دارند، خشمگین خواهند شد، یکی از این افراد "متعب‌بن عبدالله" وزیر گارد ملی پسر ملک عبدالله و امیر محمدبن نایف فرزند ولیعهد سابق و وزیر کشور است.

چالش‌های فراروی رژیم آل‌سعود پس از مرگ ملک عبدالله

فؤاد ابراهیم، یکی از کارشناسان برجسته خاورمیانه و عربستان در خصوص چالش‌های فراروی رژیم آل‌سعود پس از مرگ ملک عبدالله به خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفته بود: چالش اصلی پیشِ‌روی خاندان پادشاهی در صورت مرگ پادشاه، میراث تاج و تخت و جنگ میان قدرت‌های داخل خاندان حاکم است، آل‌سعود با مشکل بزرگی در داخل عربستان مواجه شده است، در این کشور شاهد دو جریان مختلف هستیم، جریان اول هیئت بیعت است که ملک عبدالله برای تسهیل در امر انتقال قدرت در سال 2006 آن را تأسیس کرد، جریان دوم که آن نیز توسط پادشاه ایجاد شده است تعیین امیر مقرن برادر ناتنی کوچکتر خود به‌عنوان جانشین ولی‌عهد است.

در صورت مرگ پادشاه یا عارض شدن بیماری سخت بر او هیئت بیعت می‌تواند قدرت را تا بهبود وضعیت پادشاه به‌صورت موقت به ولیعهد او منتقل کند، همچنین اگر وضعیت پادشاه ناامید کننده باشد هیئت بیعت جلسه‌ای تشکیل می‌دهد و قدرت را رسماً به ولیعهد منتقل می‌کند.

اما در صورت مرگ پادشاه و ولیعهد او و یا ناتوانی هر دوی آنان در اداره امور کشور، قدرت توسط هیئت بیعت به شورای حکومت که اعضای آن از خاندان پادشاهی هستند، منتقل خواهد شد.

هم اکنون به‌دلیل انتخاب جانشین ولی‌عهد عملکرد هیئت بیعت با اختلال مواجه شده و حتی در صورت مرگ یا ناتوانی پادشاه و جانشین او قدرت به مقرن جانشین ولیعهد منتقل خواهد شد. کارشناسان معتقدند که این مسئله خود می‌تـواند باعث بروز درگیری‌هایی میان خاندان پادشاهی شود.

تصمیم جدید عربستان در افزایش تولید نفت و افت قیمت آن همه‌روزه باعث وارد آمدن خسارت‌های فراوانی به این کشور می‌شود و در صورت بروز مشکلات اقتصادی دولت مجبور می‌شود که مسائل رفاهی را که به‌عوض عدم اعمال اصلاحات سیاسی در اختیار مردم قرار می‌دهد قطع کند، در وضعیتی که رژیم حاکم با مردم به‌صورت امنیتی برخورد می‌کند، حذف خدمات رفاهی به‌معنی انفجار وضعیت امنیتی و از بین رفتن مشروعیت دولت است.

ملک عبدالله پنجمین فرزند عبدالعزیز بنیانگذار عربستان سعودی، است که به پادشاهی رسید. در گذشته، انتقال قدرت در عربستان از برادری به برادر دیگر بر اساس سن صورت می‌گرفته است.