گروه های تروریستی-تکفیری موجود در سوریه و عراق از ابزار آب و سدها به عنوان سلاحی اساسی بر علیه دولت های حاکم بر بغداد و دمشق استفاده می نمایند.

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ دهه هاست که آگاهان به مسائل استراتژیک از وقوع خشک سالی در منطقه خاورمیانه خبر می دهند. اهمیت مسئله فوق تا بدان جاست که این کارشناسان جنگ های آتی این منطقه را بر سر مسئله حیاتی آب می دانند.
برآورد تحولات سال های اخیر حاکی از آن است که بحران آب توانسته است تا بدان جا پیش رود که زمینه رویارویی نظامی کشورهای منطقه را فراهم نماید. لشکر کشی صدام حسین به سوی سوریه به جهت سد سازی این کشور بر فرات، یا تنش های گسترده ترکیه با سوریه بر سر نحوه بهره برداری از آب های فرات و دجله، تنش میان افغانستان و ایران بر سر هیرمند و... تنها نمونه ای از اهمیت مسئله آب در آینده منطقه است.
کارشناسان زیست محیطی از بحران شدید خشک سالی در خاورمیانه خبر می دهند، بحرانی که می تواند حتی زمینه ساز درگیری نظامی میان کشورها را فراهم نماید.
اهمیت مسئله فوق نه تنها از سوی دولت های منطقه پیگیری شده، بلکه با ظهور و بروز جریان های تکفیری در طول سال های کوتاه اخیر شاهد بهره برداری این جریان های تروریستی از این منبع حیاتی می باشیم.
وجود بیابان های عظیم در عراق و سوریه و تداوم خشک سالی در طول چند سال گذشته بر اهمیت دسترسی به منابع آب از سوی دو دولت فوق افزوده است، امری که با پیشروی جریان های تکفیری به ویژه داعش و النصره در مناطق محدود آب خیز این دو کشور، دولت مردان آن ها را دچار مشکلات خطیری نموده است.
تروریست های داعش و النصره تلاش نموده اند تا با بهره گیری از ابزار آب، زمینه تضعیف دولت های سوریه و عراق را فراهم آورند.
روزنامه واشنگتن پست در گزارشی که اخیرا تهیه کرده است به موضوع فوق پرداخته و آورده است: «افراد مسلح وابسته به گروهک داعش در مناطق تحت تسلط خود از سلاح آب به طور فزاینده ای استفاده می کنند.» به نوشته ی این رسانه آمریکایی: «داعشی اقدام به قطع آب روستاهایی که مردم علیه آنها مقاومت می کنند کرده اند. آن ها به دنبال تسلط بر زیرساختهای آبی در عراق هستند.» پیشتر نیز منابع خبری از مسمومیت آب دجله توسط تروریست های داعش خبر داده بودند. بنابر گزارش های منتشر شده عناصر داعش مسیر گوگرد مایع را که در منطقه المشراق در جنوب موصل قرار دارد به سمت رود دجله تغییر دادند تا آب رود را به طور کامل مسموم کنند.
نقش راهبردی سدهای عراق و سوریه
رودخانه های دجله و فرات را می توان مهم ترین منابع آبی دو کشور عراق و سوریه دانست. در طول دهه های سپری شده چندین سد مهم بر روی این روخانه ها بسته شده است. از سد موصل به عنوان بزرگترین سد عراق و چهارمین سد بزرگ جهان نام برده می شود، سدی که ماه ها در اختیار تروریست های داعش بوده و هر زمان خطر انفجار آن به گوش می رسید. رسانه های خبری در همان مقطع گزارش می دادند که در صورت انهدام سد به میلیون‌ها عراقی، مزارع، سرمایه‌های حیوانی و منابع انرژی آسیب جدی وارد خواهد کرد ضمن اینکه شهرهای مختلف از جمله پایتخت عراق غرق خواهند شد.
رودخانه های دجله و فرات هر دو از ترکیه سرچشمه می گیرند و نقش مهمی برای هر سه کشور ترکیه، عراق و سوریه دارند.
تسلط بر منابع آب به سلاح تاکتیکی برای استفاده افراد مسلح در سوریه و عراق تبدیل شده است. گروههای مسلح سعی می کنند سدها و منابع آبی در این دو کشور را تحت کنترل بگیرند تا از آن به عنوان اهرم فشاری برای تحقق اهداف خود استفاده کنند.
سدی که میان رقة و دیرالزور بر روی فرات احداث شده است از زمان آغاز بحران سوریه تحت کنترل گروههای مسلح است. داعش که تاکنون هیچ گاه آب شرب این سد را قطع نکرده اکنون تهدید به این کار کرده است.
مدیریت کردن منابع آبی و سیستم های آن، ابزاری واقع گرایانه برای داعش به منظور گسترش منابع مالی و مشروعیت بخشیدن به خود در میان افراد محلی است. برخلاف تولید نفت (به صورت غیرقانونی) که مربوط به بازار جهانی است، آب کالایی منطقه ای است که تا حد زیادی وابسته به عملکرد سدهای محلی است.
سد العظیم واقع در استان دیالی از دیگر سد مهم کشور عراق محسوب می شود که تا کنون درگیری های گسترده ای میان تکفیری های داعش و نیروهای مردمی عراق برای تسلط بر آن صورت گرفته است. سد حدیثه در 180 کیلومتری شمال غربی رمادی از دیگر سدهای کلیدی عراق است که تکفیری های داعش تا کنون بارها تلاش نموده اند آن را در اختیار خود بگیرند.
گروه داعش در الرمادی پس از تحت کنترل گرفتن سدهای این منطقه از ورود آب به مناطق مختلف جلوگیری کرده است. یکی از سدهایی که داعش دریچه های آن را بسته سد نعیمیة در فلوجه دومین شهر بزرگ الانبار است. داعش از آوریل گذشته آب این منطقه را قطع کرده است.
داعش همه دریچه های سد الرمادی را نیز بسته است و این امر موجب کاهش آب مناطق مجاور و از جمله خالدیه شده است. سدهای الحبانیه و ناظم تقسیم الثرثار نیز برای مدتی تحت کنترل داعش قرار گرفت اما نیروهای امنیتی عراق توانستند کنترل آنها را بازپس گیرند. «طه عبد الغنی» عضو شورای استانداری الانبار گفت که گروه تروریستی داعش با بستن دریچه‌های خروجی سد الرمادی از سرازیر شدن آب به سمت مناطق الخالدیه و الحبانیه جلوگیری کرده است.
تصاویر منتشر شده از رودخانه فرات در مناطق الخالدیه و الحبانیه در استان الانبار بیانگر کاهش بسیار شدید آب رودخانه است.
رودخانه فرات در مناطق پایین دستی عراق پس از تسلط داعش بر شمال این رودخانه.
سد بیجی یکی دیگر از سدهای استراتژیک عراق است که مدت ها در دست تکفیری های داعش بود. ارتش و نیروهای مردمی عراق سد بیجی واقع در شمال تکریت مرکز استان صلاح الدین عراق را بعد از درگیری شدید با داعش اخیرا آزاد کردند.
شیروک الابایچی، نماینده پارلمان عراق و مشاور سابق وزیر منابع آبی درباره اهمیت این سدها برای داعش می گوید: «این سدها یکی از مهمترین مناطق استراتژیک در کشور هستند. آنها به خوبی می توانند از آن ها استفاده کنند، چون بر همه چیز از جمله اقتصاد، کشاورزی، نیازهای اساسی انسانی و امنیت تاثیر می گذارد.»
بر مبنای سیاست های جبهه النصره آب مناطق شرقی شهر حلب قطع شده است.
تلاش های داعش محدود به عراق نمانده و در سوریه نیز قابل مشاهده است. داعش برای به دست آوردن زیرساخت های آبی در سال 2013 و با اشغال سد طبغه، بزرگترین سد برق آبی سوریه که برق مناطق شورشیان و دولت از جمله شهر حلب را تامین می کرد، آغاز کرد.
تقریبا یکسال پیش نیز در حلب بحران آب پدید آمده بود که ناشی از اختلالات ایجاد شده در پمپ ها و شیرفلکه های آب توسط جبهه النصره و قطع ارتباط شبکه لوله های آب رسانی شرقی از مناطق غربی بود. این مسئله موجب قطع آب و ناچار شدن شماری از مردم این مناطق به استفاده از آب های غیرقابل شرب گردید.
رود الفیجه که آب محله های داخل پایتخت و اطراف آن را تامین می کند بارها توسط افراد مسلح قطع شده است. آن ها به این شکل سعی داشته اند بر ارتش سوریه فشار وارد کنند و مانع از پیشروی ارتش در غوطه غربی شوند. گروههای مسلح اکنون نیز سعی در تغییر مسیر رود فیجه و انتقال آن به رود بردی دارند.
بهره گیری از سلاح آب را می توان یکی از استراتژی های اساسی داعش در عراق و سوریه دانست.
داعش در مسیر تبدیل شدن به یک دولت برق آبی در طول تهاجمش به فلوجه، به طور موثری از سدها، کانال ها و مخازن به عنوان یک سلاح استفاده می کرد و اجازه نمی داد آب به خارج از قلمرویش منتقل شود و با استفاده از به راه انداختن سیل به نیروهای ارتش عراق صدمه وارد می کرد.
واشنگتن پست در مطلبی در این باره نوشته است: «افراطی های سنی به دنبال غلبه بر سدها برای بنای دولت فعلی خود هستند. سدها کلید اصلی آبیاری مزارع و تولید برق عراقی هاست. داعش خیلی زیرکانه اقدام به کوچ دادن مردم از مراکز اطراف سد یا محروم کردن آنها از آب است.»
همزمان با داعش برخی منابع عراقی گفته اند که ترکیه نیز جنگ آب با عراق را شروع کرده است. بطوری که هفته گذشته خبرگزاری المعلومه به نقل از یک منبع مطلع اعلام کرد که دولت ترکیه به میزان قابل توجهی، ورودی آب دجله و فرات به سمت عراق و سوریه را کاهش داده است.(+)
"Our President, analytical news site