توافق وین، ادامه توافق ژنو یا توافق جدید همراه با واگذاری امتیازات جدید؟!

عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران تایید کرده است، یک Non paper جدید میان ایران و ۱+۵ نوشته شده که جزییات اجرای توافق موقت جدید را روشن می کند ولی ظاهرا قرار است این Non paper هم مانند قبل خود محرمانه بماند.

تعهد اول:

سید عباس عراقچی پس از توافق وین گفته است:«بعضی از ضایعات به اصطلاح مواد غنی شده و پسماندهایی که وجود دارد را طبق برنامه جدول زمانی خودمان و طبق تصمیمی که خودمان داشتیم به مواد اولیه اورانیوم طبیعی تبدیل می کنیم»

این بدین معناست که در پی تمدید ۴ ماهه مذاکرات هسته ای، مقامات وزارت امور خارجه با واگذاری امتیازی جدید متعهد شده‌اند که ۳۰۰۰ کلیوگرم ذخایر اورانیوم ۲ درصد ایران را رقیق کنند. اما این اورانیوم ۲ درصد چیست، چرا به آن پسماند گفته می شود و چه استفاده هایی دارد؟

در فرآیند غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد، اورانیومی با غنای ۲ درصد ایزوتوپ ۲۳۵ Uبه عنوان پسماند از سانتریفیوژ خارج می شود. این اورانیوم ۲ درصد را که از آبشار نخست خارج می شود، می توان به آبشار دوم تزریق کرده و اورانیومی با غنای حدود ۱۰ درصد دریافت کرد. پسماند این فرآیند دوم، اورانیوم طبیعی یا همان اورانیوم با غنای ۰٫۷ درصد است.

آنگونه که از اظهارات آقای عراقچی مبنی بر «تبدیل پسماندهای مواد غنی شده به اورانیوم طبیعی» برمی آید، ایران تعهد کرده است که تمام اورانیوم ۲ درصد خودش را به جای قراردادن در فرآیند غنی سازی مجدد، تا سطح اورانیوم طبیعی رقیق نماید. یعنی ایران کاملا یک مسیر معکوس را در جهت غنی سازی پذیرفته است.

تعهد دوم:

توافق ژنو (در آذرماه ۹۲) درباره اکسید سازی نیمی از مواد ۲۰ درصد، تعهداتی را برای ایران در نظر گرفته بود. ولی درباره تبدیل آن به سوخت چیزی نمی گفت.این بار تیم مذاکره‌کننده ایران بر اساس توافق صورت گرفته در وین، پذیرفته است حدود ۲۵ کیلوگرم از اکسید اورانیوم ۲۰ درصد خود را در این مدت تبدیل به سوخت برای راکتور تهران کند.

تعهد سوم:

سومین تعهدی که ایران در وین پذیرفته، قبول نظارت های بیشتر است. در همین راستا، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال به نقل از شرمن مدعی شده است که ایران پذیرفته تمامی ذخایر اورانیوم ۲۰درصد خود را به اورانیوم طبیعی رقیق کرده و ضمنا نظارت‌های بیشتر بر فعالیت‌های تحقیقات و توسعه خود را نیز پذیرفته است.

تعهد طرف مقابل:‌ رفع ابهام از تعهدات نسیه‌ای که قرار بود انجام دهیم!

اما در مقابل امتیازات ارائه شده از سوی طرف ایرانی در وین، عراقچی اعلام کرده است برخی از موضوعاتی که غرب باید در نتیجه توافق ژنو آن را انجام می داد، ولی اجرای آن با مشکل مواجه شده بود، قرار است در ۴ ماه آتی بدون مشکل اجرایی شود. از جمله این موضوعات نحوه پرداخت پول های آزاد شده و همچنین بیمه محموله کشتی هاست.

معنای این سخن این است که محموله های ایرانی که پس از توافق ژنو نیز مشکل‌شان حل نشده بود، در ۴ ماه آینده خدمات بیمه ای دریافت خواهند کرد و پرداخت پول به ایران در ۴ ماه آینده هم دچار هیچ اختلالی نخواهد بود. این گزاره ای است که باید منتظر ماند و نتیجه آن را دید.

همچنین براساس توافق وین قرار است ایران در ۴ ماه آتی مبلغ ۸/۲ میلیارد دلار دریافت کند (لازم است توجه شود که امریکایی ها فقط از زمان اجرای توافق ژنو به این سو، حدود ۳۰ میلیارد دلار از پول ایران را بلوکه کرده اند.). نکته حائز اهمیت، اظهارات آقای عراقچی در این مورد است، وی با پذیرش تلویحی اینکه اکسید کردن مواد غنی شده‌ی ۲۰ درصد امتیاز بسیار مهمی بوده که ایران در همان ابتدای کار آن را واگذار کرده و در عمل خود را خلع سلاح کرده می‌گوید: «برخی معتقد بودند با توجه به اینکه اقدام ایران برای تبدیل مواد ۲۰ درصد تمام شده است، مبلغ جدیدی نباید پرداخت شود»

باید به این نکته توجه داشت که طرف غربی تعهد جدیدی بیش از آنچه که در ژنو توافق کرده بود نپذیرفته، بلکه پس از گذشت ۶ ماه از توافق ژنو قبول کرده برخی موانع اجرای تعهداتش را برطرف سازد، البته باید توجه داشت که در این ۶ ماهه نیز امتیازاتی که گفته می‌شد طرف غربی قرار است به ایران بدهد، عملاً هیچ دستاوردی برای ایران به همراه نداشته است. این در حالیست است که اولا ایران تعهدات قابل تمدید توافق ژنو را همچنان اجرا می کند، ثانیاً تمامی تعهدات خود را طبق توافق ژنو به طور کامل انجام داده (واگذاری امتیازات اساسی و نیمه تعطیل کردن صنعت هسته‌ای) و ثالثاً تعهدات جدیدی را هم پذیرفته است.