عملکرد ژنرالها در صنعت نفت شاید بی شباهت به عملکرد تیمهای ورزشی پر ستاره در سالهای اخیر نباشد. چرا که در این تیمها همه ادعای ژنرالی دارند اما در نهایت تیم به هیچ نتیجه ای دست پیدا نمی کند. در مقابل برخی تیم ها با اینکه فقط یک ژنرال دارند و بقیه بازیکنان آنها گمنام هستند به نتایجی دست پیدا می کنند که در تاریخ ماندگار می شود.

با استقرار دولت نهم و کنار رفتن ژنرالهای خودخوانده از مدیریت صنعت نفت، اتفاقاتی در این صنعت رقم خورد که نشان داد مدعیان مدیریت در این صنعت، که این روزها خود را ژنرال لقب می دهند، نه تنها گُلی به سر این صنعت نزده اند بلکه میزان وابستگی کشور به واردات را نیز افزایش داده اند.

هفته گذشته وزیر نفت دولت اصلاحات در مصاحبه ای گفته بود وقت آن رسیده است که در صنعت نفت گروهبان ها جای خود را به ژنرالها بدهند! البته فعالان سیاسی و اقتصادی کشور دلیل اصلی این نوع اظهارنظر وزیر نفت دولت اصلاحات را به خوبی می دانند، اما برای اینکه مشخص شود عملکرد ژنرالهای مدعی در این صنعت که بعضا بیش از یک دهه در پستها و سمتهای مختلف این وزارتخانه و زیرمجموعه هایش جا خوش کرده بودند در نهایت چه بوده است برخی از نقاط درخشان کارنامه آنها را بازخوانی می کنیم.
هرچند که این افراد به دلیل قایل بودن نقش ژنرالی و نخبگی مضاعف برای خود و اینکه همیشه خود را تافته جدا بافته می دانند، همواره در سالهای اخیر در جهت انکار دستاوردهای دولت و مخدوش کردن آنها حرکت کرده اند، اما این انکار چاره ای جز دور شدن آنها از واقعیت و غرق شدن در توهمات و تصورات ساختگی نداشته است.
آمارهای رسمی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در خصوص تولید و مصرف بنزین حکایت از آن دارد که در ابتدای دولت اصلاحات و در سال 1376 میزان تولید بنزین در کشور روزانه 25.47 میلیون لیتر بوده در حالیکه مصرف آن روزانه 34.97 میلیون لیتر بوده است. در واقع فاصله 9.5 میلیون لیتری مازاد مصرف روزانه بنزین از طریق واردات پر می شد. روند مدیریت ژنرالها در صنعت نفت در دولت اصلاحات به گونه ای پیش رفت که کسری روزانه 9.5 میلیون لیتر بنزین در کشور در سال 1376 به بیش از 20 میلیون لیتر در روز رسید و در فاصله 8 سال بیش از دو برابر شد.
در سال های نخست فعالیت دولت نهم اوج عملکرد درخشان ژنرالهای مذکور رقم خورد و فاصله مصرف بنزین روزانه کشور با تولید آن در سال 1385 به مرز 23 میلیون لیتر نزدیک شد و مصرف روزانه به بالاترین میزان خود یعنی 73.66 میلیون لیتر بنزین رسید. این در حالی بود که پالایشگاه های کشور توان تامین 50.95 میلیون لیتر آن را داشتند و مابقی نیاز کشور به این فرآورده نفتی استراتژیک از سایر کشورها و از طریق واردات تامین می شد.
اما با استقرار دولت نهم و کنار رفتن ژنرالهای خودخوانده از مدیریت صنعت نفت، اتفاقاتی در این صنعت رقم خورد که نشان داد مدعیان مدیریت در این صنعت که این روزها خود را ژنرال لقب می دهند نه تنها گلی به سر این صنعت نزده اند بلکه میزان وابستگی کشور به واردات را نیز افزایش داده اند.

دولت نهم از یک طرف با اجرای طرح سهمیه بندی بنزین و هدفمندی یارانه ها توانست با مدیریت و کنترل مصرف، میزان مصرف بنزین را در کشور کاهش دهد و از طرف دیگر با سرمایه گذاری در صنعت نفت و احیای پالایشگاههای کشور با اجرای طرح های توسعه ای و به موازات آن خصوصی سازی آنها، تولید را نیز افزایش دهد. در نتیجه در سال 91 از یک طرف میزان تولید بنزین در کشور به 60.22 میلیون لیتر افزایش یافت و در مقابل مصرف بنزین نیز به 63.43 میلیون لیتر کاهش پیدا کرد.

شکی نیست که این نتایج در صنعت نفت کشور با همت و تلاش صنعتگران، مدیران و کارگران این حوزه در کنار مدیریت کلان دولت و البته در غیاب ژنرالهای صنعت نفت رقم خورده است. همچنین آقایان ژنرالها خوب می دانند که این کاهش مصرف و افزایش تولید در کشور در حالی روی داده است که سرانه مالکیت خودرو در کشور در سال 91 نسبت به سال 84 بیش از 2 برابر شده که معنای آن افزایش بیش از 10 میلیون خودرو در کشور در 8 سال اخیر می باشد.
البته برای اولین بار در تاریخ این صنعت در سال 92 میزان تولید بنزین در کشور از میزان مصرف آن فراتر خواهد رفت. این در حالی است که ژنرالها در این صنعت نه تنها در دوران مدیریت خود، ساخت پالایشگاه های جدید و بویژه ایجاد ظرفیت در بخش تولید بنزین را صورت ندادند بلکه با هیاهو و جنجال سیاسی دولت های نهم و دهم را نیز از این کار منع می کردند.
البته روند افزایش تولید بنزین در کشور با تکمیل پروژه های توسعه ای در پالایشگاه های اصفهان، تبریز، بندر عباس و بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس ادامه خواهد داشت. با بهره برداری از طرح های توسعه ای جدید در پالایشگاه های تبریز، اصفهان و بندرعباس میزان تولید بنزین کشور به 71 میلیون لیتر در روز خواهد رسید و علاوه بر این، فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز روزانه 11.8 میلیون لیتر بنزین به تولید بنزین کشور اضافه خواهد کرد.
مصرف روزانه بنزین در سال 85 به طور متوسط 73.66 میلیون لیتر بوده است و اگر روند مصرف بنزین در کشور در سالهای مدیریت ژنرالها را در نظر بگیریم، رشد متوسط سالانه آن به بیش از 10 درصد می رسد. اگر دولتهای نهم و دهم نیز با مدیریت ژنرالها در صنعت نفت ادامه می دادند مصرف بنزین به بیش از 110 میلیون تن در روز می رسید. با لحاظ کردن میزان افزایش خودرو در سالهای اخیر به نسبت سالهای گذشته، این میزان مصرف تا 150 میلیون لیتر در روز نیز تخمین زده می شود.
در اینصورت با توجه به ظرفیت فعلی تولید بنزین، کشور نیازمند وارد کردن بیش از 90 میلیون لیتر بنزین در روز می شد که معادل با 150 درصد (1.5 برابر) ظرفیت تولید داخلی بنزین می شود. آری اگر ژنرالها در این صنعت می ماندند وابستگی کشور در واردات بنزین به اوج خود می رسید چرا که ژنرالها معتقدند سرمایه گذاری برای ساخت پالایشگاه مزیت ندارد و احتمالا وابستگی کشور به واردات برای آنها مزیت دارد.

هفته گذشته رئیس جمهور با اشاره به اینکه نزدیک به 25 سال روی پالایشگاه‌های کشور سرمایه‌گذاری نشده بود و یکباره اراده‌ای انجام شد تا بنزین در داخل کشور تأمین شود، گفت: امروز با تلاش و همت خانواده بزرگ صنعت نفت، نیاز به واردات هیچ فرآورده‌ای برای تأمین بنزین در کشور نداریم و با بهره‌برداری از سایر طرح‌ها می‌توانیم صادرکننده نیز باشیم.
دکتر احمدی‌نژاد سه شنبه گذشته در مراسم افتتاح طرح‌های 14 گانه شرکت پالایش نفت لاوان با بیان اینکه در سال‌های پس از پیروزی انقلاب بویژه در سال‌های اخیر اتفاقات و پیشرفت‌های بزرگی در صنعت نفت کشور بوقوع پیوسته که تصور آن هم غیرممکن بود، گفت: زمانی صنعت نفت کشور 100درصد وابسته بود و همه تجهیزات و کارهای مربوط به نفت از جمله اکتشاف و اجرای طرح‌ها وارد می‌شد، که این کار با منت‌های فراوان، گرفتن امتیازات سیاسی و استفاده از ابزارهای سرمایه‌گذاری برای فشار سیاسی صورت می‌گرفت اما امروز بخش اعظم فعالیت‌های صنعت نفت توسط نیروهای ایرانی طراحی، ساخته و اجرا می‌شود.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه امروز ما از یک وارد کننده و وابسته 100درصد به جایی رسیدیم، که می‌توانیم خدمات فنی و مهندسی صنعت نفت را به جهان صادر کنیم تصریح کرد: امروز ذخیره عظیمی از خدمات مهندسی و دانش برای ملت ایران ایجاد شده که بی‌پایان است.
البته مدیریت تولید و مصرف بنزین تنها یکی از موارد درخشان عملکرد ژنرالهاست و افتخارات این گروه در سایر موارد مرتبط با این صنعت فراوان است. عملکرد ژنرالها در صنعت نفت شاید بی شباهت به عملکرد تیمهای ورزشی پر ستاره در سالهای اخیر نباشد. چرا که در این تیمها همه ادعای ژنرالی دارند اما در نهایت تیم به هیچ نتیجه ای دست پیدا نمی کند. در مقابل برخی تیم ها با اینکه فقط یک ژنرال دارند و بقیه بازیکنان آنها گمنام هستند به نتایجی دست پیدا می کنند که در تاریخ ماندگار می شود.