برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و گروه ۱+۵

وزير امور خارجه آمريكا با همتاي ايراني خودش تماس گرفته و بعد از اين تماس گفته كه اجراي توافق جامع هسته‌اي (برجام) به زودي آغاز خواهد شد ولي كنگره امريكا در حال تدوين طرحي است كه در صورت تأييد نهايي، نقض بخشي از تعهدات برجامي امريكاست؛ موضوعي كه حتي برخي نمايندگان كنگره امريكا نيز درباره آن هشدار داده و گفته‌اند چنين طرحي تخريب برجام است.

منتقدان روند توافق هسته‌ای پیش از این بارها تاکید کردند که اقدامات نقد دولت ایران در مقابل وعده‌های نسیه طرف مقابل، جز خالی کردن دست ایران از توانایی‌های استراتژیک، ماحصل دیگری نخواهد داشت. در هفته‌های اخیر، آمریکا ضمن نقض صریح مفاد برجام، فاز جدید بهانه‌جویی با موضوع موشک‌های بالستیک ایران کلید زده است.

تنها 120 روز پس از تدوين و رسانه‌اي شدن برجام،دو قطعنامه عليه جمهوري اسلامي ايران در نهادهاي بين‌المللي به تصويب رسيد و فصل جديدي از رويارويي ايران با نظام سلطه را رقم زد. صدور دو قطعنامه عليه كشورمان در حالي است كه طي 27 ماه گذشته تلاشي دامنه دار براي كاهش تنش ميان جمهوري اسلامي ايران با غرب‌ - و از جمله نهادهاي بين‌المللي وابسته به غرب- صورت گرفته و از سوي ديگر يكي از اهداف برجام يا همان توافق هسته‌اي برداشتن سايه تحريم و تهديد از سر جامعه ايراني بوده است. 

اشتباه فاحشی که گاهی از سوی برخی دولتمردان رخ می‌دهد، تقویت پازل دشمن است. اینکه در شرایط «پسابرجام»، نقشه‌ی راهبردی دشمن در مهار جمهوری اسلامی درک نشده و به اختلاف‌نظر سیاسی تعبیر شود، سبب اشتباهات بعدی می‌گردد. در این شرایط دشمن در حد یک حزب سیاسی در آمریکا که با دولت قبلی ایران مشکل داشته و الآن مشتاق حل مشکلات است، تفسیر می‌شود. این مسئله‌ای است که در بند اول نامه‌ی مقام معظم رهبری به آن اشاره می‌شود. ایشان در ابتدای این نامه، ریشه‌ی دشمنی و خصومت آمریکا را به رئیس‌جمهور و افکار عمومی یادآوری می‌کنند. ریشه‌ای که ناشی از اختلاف ماهوی آمریکا به‌عنوان مصداق استکبار و انقلاب اسلامی است.

اولین جرقه‌های «عدم تعهد رئیس‌جمهور بعدی آمریکا» به‌طور رسمی در مارس ۲۰۱۵ (اسفند ۱۳۹۳)، وقتی تعداد ۴۷ تن از سناتورهای ایالات‌متحده خطاب به مقامات ایران نامه‌ای را مرقوم کردند، شکل گرفت. در بخشی از آن نامه اشاره شده بود که «ما هرگونه توافقی را درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای شما که کنگره تأیید نکرده باشد، چیزی بیشتر از توافقی مربوط به قوه‌ی مجریه و اجرایی میان رئیس‌جمهور اوباما و آیت‌الله خامنه‌ای تلقی نخواهیم کرد. رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند چنین توافقی را با یک امضا لغو کند و کنگره‌ی بعدی نیز می‌تواند هر زمان که بخواهد، مفاد چنین توافقی را تغییر دهد.»

شیرین عبادی طی مقاله‌ای در وبسایت فردا نوشت: "به دنبال توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران، دولت‌های اروپایی نباید اجازه دهند اشتیاق آنان برای تجدید تعامل با ایران و بازارهای آن، نیاز فوری کشور برای اصلاحات در زمینه حقوق بشر را تحت‌الشعاع قرار دهد. در عوض، همان کانال‌های دیپلماتیک و اقتصادی که در حال شکل‌گیری است باید برای پاسخگو کردن ایران نسبت به پرونده حقوق بشر مورد استفاده قرار گیرد."

اجرا و عدم اجرای برجام دو طرفه است. اگر آنها کوتاه بیایند، ما هم کوتاه می‌آییم. اورانیوم هایی که بیست درصد درست کرده بودیم، آنها به درد ما نمی‌خورد. ما می‌خواستیم آنها را برای چه نگه داریم؟ ما برای سوخت بوشهر نگه داشته بودیم ولی به درد بوشهر نمی‌خورد. با اینها به صورت دیگری رفتار کردیم. من فکر می‌کنم ما چیزی را از دست نمی‌دهیم و اگر آنها زمانی تخلف کنند و اجرا نکنند، ما آسان‌تر می‌توانیم اجرا نکنیم و یکدفعه همه‌ی کارها با یک فرمان شروع می‌شود./ اینها می‌گویند که در پروتکل الحاقی آمده که سایت‌های نظامی ما را ببینند. اما نمی‌گویند که قبل از این و در زمان احمدی نژاد دو بار اجازه صادر شده و آمدند و دیدند!!!

حسن روحانی در این نامه ضمن القای رضایت مقام معظم رهبری از مسیر طی شده و تأیید نتایج حاصله از سوی ایشان، غیرمستقیم به پاسخگویی نسبت به شرایط تعیین شدن از سوی امام خامنه ای درخصوص اجرای برجام پرداخته و با القای تحقق قبلی تمامی شروط مورد نظر ایشان، تحقق اقتصاد مقاومتی و اهداف سند چشم انداز را نیز منوط به اجرای کامل برجام می نماید.

نامه مهم رهبر معظم انقلاب خطاب به رییس جمهور مبنی بر تایید مشروط برجام، حاوی نکات متعدد و بسیار مهمی بود که یکی از آنها بکارگیری تعبیر «عبرت آموز» توسط ایشان برای روند مذاکرات و نتیجه آن یعنی «برجام» بود. مقام معظم رهبری در بخشی از نامه خود نوشتند: «اين مجموعه‌ي پر حجم كار و تلاش و فكر در مسأله‌ئي كه گمان مي‌رود از جمله‌ي مسائل به ياد ماندني و عبرت‌آموز جمهوري اسلامي باشد، در خور تقدير و مايه‌ي خرسندي است.»

مقام معظم رهبری در نامه‌ای به رئیس جمهور دستورات مهمی را درباره‌ی رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه‌ی کشور در اجرای برجام صادر کردند. ایشان در این نامه تأکید کردند: «بندهای نه‌گانه قانون اخیر مجلس و ملاحظات ده‌گانه‌ی ذیل مصوبه‌ی شورای عالی امنیت ملی، حاوی نکات مفید و مؤثر است که باید رعایت شود، با این حال برخی نکات لازم دیگر نیز هست که همراه با تأکید بر تعدادی از آنچه در آن دو سند آمده است،‌ اعلام می‌گردد.»